fan kick-start geven met elco

[Digital-DNA]

Ik zat zonet een tijdje te gamen en toen viel poef ineens de pc uit en wilde niet meer aan, was helemaal dood. Ik aan de voeding voelen, deze voelde best wel heet. Kast open gemaakt, verder leek alles ok. Na een tijdje ging de pc weer uit zichzelf aan toen ie wat was afgekoeld.

In de pc zitten 2 fans, een 120mm case fan en een 140mm van de voeding. Ik heb ze allebei met een fanmate afgesteld om ze langzaam te laten draaien t.b.v. het geluidsniveau. Dit werkte gewoon prima, temperaturen waren altijd ok.

Nu ik het zijpaneel er af heb zie ik dat de ene fan niet altijd opstart als ik m'n pc aan doe. Hierdoor is de boel toen wat te warm geworden denk ik, helemaal gezien de hogere kamertemperatuur deze tijd van het jaar. Ik weet dat ik gewoon die fanmate wat verder open kan draaien voor de zekerheid, maar dan maakt de fan me wat te veel herrie.

Een hele tijd geleden had ik wel eens kick-start hulp gemaakt met een dikke elco. Dit werkte altijd goed. Het schema kan ik echter niet meer vinden, net als het ding zelf. Nu zou ik dit weer willen maken in combinatie met een fanmate.

Een fanmate is gewoon een tussenstukje waarmee je de spanning op een fan kunt verlagen met een draaiknop, is gebaseerd op een 7805 IC geloof ik. Je hebt gewoon een ingangsspanning (12V) en uitgangsspanning afhankelijk van de stand van de potmeter. Kan ik gewoon een dikke elco over de in- en uitgangsspanning zetten? Ik heb de werking van elco's nooit zo gesnapt namelijk, kan iemand mij misschien verder helpen?

[Matis]

Kun je niet veel eenvoudiger uitzijn met een temperatuursgeregelde weerstand? Vind het persoonlijk altijd eng om ventilatoren fixed op een (te) laag toerental te layen draaien.

[Bloemstukje]

Nadeel van een NTC of PTC is dat daar dus hoegenaamd geen power door kan, dan moet je alweer met mosfets of transistoren werken om de hoge (piek)stromen te kunnen sturen. Iets wat je liever niet doet (in de TS zijn geval), vooral omdat je al een fan-mate hebt . Anyway; je kan wel een dikke elco eroverheen zetten maar ik zie niet hoe dat het moet oplossen? Daarmee haal je alleen hoogfrequenties eruit en je vangt piekspanningen op wat in dit geval niet relevant is. Als een fan niet opstart lijkt me eerder dat hij kapot is, of niet goed gestuurd word door je fanmate, of je fan kan het de lage spanning niet aan van de fanmate (ik weet niet of hij spanning regelt of dat een fanmate PWM't ?)

[base_]

Je kan eventueel een elko tussen de voedingsspanning en de fan hangen: deze schakelt dan op een hoger vermogen in, of dit verder compatible is met de rest van de setup durf ik niet te zeggen

[LiquidSmoke]

transistor met een elco+weerstans aan de basis?

Er is ooit een topic geweest hier waar ik en een paar anderen dat geprobeerd hebben, werkte eigenlijk best goed;

[diebobo]

Waarom op die manieren je fans regelen en niet met een programma zoals speedfan ? Lijkt mij het makkelijkst, mits je uiteraard de aansluitingen hebt om je mobo..

[timberleek]

het principe met de elco bestaat wel.

die staat dan parallel tussen de 12v lijn en de uitgang van de regelaar.

zodra de voeding opkomt laat de elco gewoon een stroom door tot hij opgeladen is. dat geeft dan even een 12v puls. zodra hij opgeladen is vormt hij een open verbinding en heeft de fancontroller alles voor het zeggen.

maar het is alsnog wel een beetje symptoombestrijding denk ik. het zou zomaar kunnen zijn dat de fan wat verstoft is en de lagers dus wat aanlopen. dan kan het zijn dat hij wat te zwaar aanloopt voor de lage spanning van de fancontroller

[3xhaas]

Het vermogen dat nodig is om de fan te laten opstarten is hoger dan om hem te laten draaien.
Daardoor kan het dus heel goed dat bij een bepaalde spanning de fan niet wil starten, maar wel wil blijven draaien als hij opgestart is.

Om deze reden zijn fancontrollers met pwm-regeling veel beter dan diegene die een vaste spanning afgeven.

In jouw geval zou inderdaad een condensator van de 12V naar de positieve kant van de fan kunnen laten gaan.
Zoals eerder al gezegd bij het opstarten komt er een spike te staan waardoor de condensator enigzins geleidt.
Vervolgens stabiliseert de spanning zich en laat de condensator geen spanning meer door tot het uitzetten.

Je zou dus het onderstaande kunnen gebruiken.

code:

12V-------||-------+-------(+)fan(-)----GND
           C       |
                   |
fancontroller------|

Hoe groot je condensator precies moet zijn hangt af het vermogen dat nodig is om de fan op te starten.
Hoe groter de condensator hoe meer stroom deze door zal laten bij het opstarten en hoe groter dus de kans dat het werkt.
Als je een elco gebruikt let dan op dat de plus naar de 12V is aangesloten en de min naar de fan.

edit:
typo

[Digital-DNA]

Ik denk dat ik er in het weekend even mee bezig ga.

Klopt het dat er eigenlijk ook een diode bij moet om te voorkomen dat er 12V op de uitgang van de fancontroller komt te staan, of is dat niet erg?

Het ding dat ik ooit eens had gemaakt had zelfs 2 diodes, maar eentje was sowieso een beetje overbodig geloof ik.

[3xhaas]

Het zou kunnen dat je diode moet plaatsen om je fancontroller te beschermen, zonder schema daarvan kan ik moeilijk zeggen of het echt schadelijk is.
Nadeel van een diode is dat je weer ~0,6V spanningsval daarover hebt en je dus een kleiner regelbereik krijgt.
Als je een diode plaats moet je dat als volgt doen:

code:

   12V --||--+--|<|------(+)fancontroller
         C   |   D
             |
              -----(+)fan(-)-----GND

[timberleek]

dan neem je een schottky diode --> 0.2-0.3v

[Ploink]

Digital-DNA schreef op zaterdag 06 augustus 2011 @ 00:28:
Ik zat zonet een tijdje te gamen en toen viel poef ineens de pc uit en wilde niet meer aan, was helemaal dood. Ik aan de voeding voelen, deze voelde best wel heet. Kast open gemaakt, verder leek alles ok. Na een tijdje ging de pc weer uit zichzelf aan toen ie wat was afgekoeld.

In zo'n geval pak ik de stofzuiger.
Het is sowieso een goed idee om dit 1x per jaar ofzo even te doen. Door stof in de voeding, cpu koeler en op de fans loopt het koelvermogen drastisch terug.

Ik zet de slang van de stofzuiger direct op de heatsinks, de fans en de ventilatie gaten van de voeding. De fan gaat dan gieren als een straalmotor en al het stof vliegt er af. Gewoon alles even goed uitzuigen dus en hij loopt weer als een zonnetje.

[-Tim-]

Ploink schreef op dinsdag 09 augustus 2011 @ 12:07:
[...]


In zo'n geval pak ik de stofzuiger.
Het is sowieso een goed idee om dit 1x per jaar ofzo even te doen. Door stof in de voeding, cpu koeler en op de fans loopt het koelvermogen drastisch terug.

Ik zet de slang van de stofzuiger direct op de heatsinks, de fans en de ventilatie gaten van de voeding. De fan gaat dan gieren als een straalmotor en al het stof vliegt er af. Gewoon alles even goed uitzuigen dus en hij loopt weer als een zonnetje.

Ik doe dit ook altijd gewoon, maar aandachtspuntje is dat je er op moet letten dat de stofzuigermond niet statisch geladen raakt door al dat langsgierende stof/lucht. Dit kan met al die elektronica in de buurt drastische gevolgen hebben voor je computer.

[Verwijderd]

Ploink schreef op dinsdag 09 augustus 2011 @ 12:07:
[...]
Ik zet de slang van de stofzuiger direct op de heatsinks, de fans en de ventilatie gaten van de voeding. De fan gaat dan gieren als een straalmotor en al het stof vliegt er af. Gewoon alles even goed uitzuigen dus en hij loopt weer als een zonnetje.

Yep doe ik ook, dat geluid dat ze dan maken is ook gewoon grappig

Ik gebruik een plastic versmalling voor de stofzuiger, dan gaat het NOG harder.
Dan zet ik um gewoon op het randje en breng de stofzuiger steeds dichterbij, je hoort um dan steeds harder draaien...

[-Tim-]

Verwijderd schreef op dinsdag 09 augustus 2011 @ 12:16:
[...]


Yep doe ik ook, dat geluid dat ze dan maken is ook gewoon grappig

Ik gebruik een plastic versmalling voor de stofzuiger, dan gaat het NOG harder.
Dan zet ik um gewoon op het randje en breng de stofzuiger steeds dichterbij, je hoort um dan steeds harder draaien...

Ik denk dat je het beter juist kan verminderen als je het al doet met de stofzuiger. Dus gewoon normale mond op een afstandje houden, is de kans op overspringen van lading ook het kleinst.
Beste is een busje perslucht kopen en het stof met beleid wegspuiten.

[skelleniels]

Verwijderd schreef op dinsdag 09 augustus 2011 @ 12:16:
[...]


Yep doe ik ook, dat geluid dat ze dan maken is ook gewoon grappig

Ik gebruik een plastic versmalling voor de stofzuiger, dan gaat het NOG harder.
Dan zet ik um gewoon op het randje en breng de stofzuiger steeds dichterbij, je hoort um dan steeds harder draaien...

Grappig? Gaan ze kapot van. Ze draaien dan veel harder waarvoor ze gemaakt zijn. Of ze draaien in de andere richting als normaal. Altijd fans tegenhouden als je erop zit met de compressor of stofzuiger(Ik doe altijd compressor, geeft meer effect en heb je geen gevaar voor statische elektriciteit)

[Gwannoes]

Digital-DNA schreef op maandag 08 augustus 2011 @ 12:50:
Ik denk dat ik er in het weekend even mee bezig ga.

Klopt het dat er eigenlijk ook een diode bij moet om te voorkomen dat er 12V op de uitgang van de fancontroller komt te staan, of is dat niet erg?

Het ding dat ik ooit eens had gemaakt had zelfs 2 diodes, maar eentje was sowieso een beetje overbodig geloof ik.

Ja, dat is vaak wel nodig. Een voltage regulator kan er vaak niet goed tegen als de uitgangsspanning hoger is dan de ingestelde spanning. Daarom inderdaad een diode in serie met de uitgang zetten.
Die 2e diode zou ik even niet weten...

[ Voor 3% gewijzigd door Gwannoes op 09-08-2011 12:34 ]

[Ploink]

Juist door het harde draaien van de fan vliegt het stof er af. En ik doe dat maar een paar seconden, dan valt de slijtage wel mee. In theorie zou een fanblad kunnen breken door de centrifugaal kracht, maar over het algemeen zijn die heel stevig.

Wat betreft statische electriciteit, daar heb ik nooit iets van gemerkt maar voor de zekerheid zorg ik altijd dat ik met de andere hand het metaal van de PC vast heb zodat er geen spanning kan ontstaan tussen stofzuiger en computer.

[3xhaas]

Ploink schreef op dinsdag 09 augustus 2011 @ 12:39:
Juist door het harde draaien van de fan vliegt het stof er af. En ik doe dat maar een paar seconden, dan valt de slijtage wel mee. In theorie zou een fanblad kunnen breken door de centrifugaal kracht, maar over het algemeen zijn die heel stevig.

Wat betreft statische electriciteit, daar heb ik nooit iets van gemerkt maar voor de zekerheid zorg ik altijd dat ik met de andere hand het metaal van de PC vast heb zodat er geen spanning kan ontstaan tussen stofzuiger en computer.

Als je fan gaat draaien gaat hij spanning opwekken. Hij wordt als het ware dus een generator.
Als hij heel hard draait zal hij dus redelijk wat spanning opwekken. Als hij veel harder draait dan hij normaal doet zal hij dus meer spanning opwekken dan er normaal opstaat.
Hierdoor kunnen onderdelen in je pc eventueel stuk gaan.
Het is dus veiliger voor je pc om de fan niet keihard te laten draaien.

[Digital-DNA]

Mijn pc is zo goed als stofvrij van buiten en binnen, dat is het niet het probleem bij mij.

(soms fix ik wel eens computers van anderen met koelblokken juist zo vol met stof dat het me verbaasde dat ie het überhaupt nog deed)

Dat is toch wel het voordeel van een beperkte luchtcirculatie dat je praktisch geen last hebt van stofophoping.

Ik heb al twee 4700uF elco's gevonden in mijn la plus wat diodes, die moeten wel volstaan denk ik.

- - - update - - -

Ik heb net één van m'n fanmates gemod met een elco en een diode. Het werkt perfect!

Je ziet dat 'ie net even een korte zwieper krijgt als je 'm aan zet. Het is subtiel maar wel effectief. Je hebt dus wel een flinke elco nodig om het te laten werken, maar dat wist ik gelukkig nog wel van de vorige die ik gemaakt had lang geleden.

Ik had de fanmate op minimaal gezet, wat door de diode onder de 5 Volt moet zijn. De fan startte gewoon zonder problemen op, dat deed 'ie eerst niet.

[ Voor 36% gewijzigd door Digital-DNA op 10-08-2011 22:35 ]

[3xhaas]

fijn om te horen dat het allemaal werkt