Shimano Deore trapperas lagers en crackset installeren

[deepbass909]

Afgelopen weekend heb ik mijn fiets een grote onderhoudsbeurt gegeven. En met groot, bedoel ik ook echt groot. Op het voorwiel na zijn eigenlijk alle bewegende delen vervangen.
Ik heb hiervoor een complete Shimano Deore schakelgroep besteld:


Die uit het volgende bestond:

• Voorderailleur (FD-M590-6)
• Achterderailleur (RD-M591)
• Tandwielenset (CS-HG61-9)
• Achterwiel met Deore naaf
• Trapperaslagers (SM-BB51)
• Hollowtech Crankset (FC-M591)
• V-brakes (BL-M590-L)
• Remhendels (BL-M590)
• Schakelcommandeurs (SL-M590)
• Kabels
• Ketting (CN-HG53)

Van dit alles heb ik ook diverse installatie-handleidingen gekregen, en op zich ging het monteren zonder al te veel problemen. Er zijn alleen 2 dingen waar ik niet lekker uit kom.

De eerste zijn de trapperaslagers. Ik heb een trapperashuis van 73mm en half-open kettingkast met beugel die om de trapperas gaat (in de installatiehandleiding (zie de link bij het onderdeelnummer) situatie "Chaincase Stay Type"). Zo zit het ook geïnstalleerd. De crank of trapperas wordt vervolgens door de lagers gestoken en de andere crank wordt op de as gemonteerd.
In dit laatste stukje zit voor mij een onduidelijkheid. De as wordt nergens gefixeerd en kan bij gebruik dus in de lagers schuiven (afhankelijk van hoe de linkercrank gemonteerd wordt). Moet de linker crank helemaal tegen de lagers gedrukt worden voor vastzetten of juist niet? Geen van de installatiehandleidingen is hier duidelijk over... En verkeerde montage leidt tot versnelde slijtage van de lagers, iets wat ik hoe dan ook wil voorkomen (de set was al kostbaar genoeg...)

Het tweede punt is 1 van de stelschroeven van het achterderailleur. Naast de High en Low stelschroeven (die voor zich spreken) is er ook een stelschroef waarmee de rotatieveer (B-tensioner) strakker of losser gesteld kan worden (en daarmee, hoe ver het derailleur naar achteren getrokken wordt). Deze moet je zo strak zetten dat het bovenste geleidingswieltje van het derailleur net niet de tandwielen raakt als de ketting voor om het kleinste blad en achter om de grootste, én achter juist het kleinste ligt. Maar ook al trek je het derailleur met de hand naar achteren, het bovenste tandwieltje raakt nooit de tandwielen van het wiel. Hoe weet ik dan of deze goed staat afgesteld?

Beide punten zijn vrij algemeen voor derailleur-schakelsystemen, al speelt het eerste niet wanneer je een trapperas-systeem hebt, waarbij de as en lagers uit één unit bestaan (de goedkopere systemen). Wie kan me hierover wat toelichting geven?

Overigens, het hele systeem is een behoorlijke upgrade van wat erop zat. Het is een Giant die ooit met een Deore achterderailleur, Nexave voor derailleur en Acera of Altus naven was geleverd... Een behoorlijk bij elkaar geraapt zooitje dus, waarvan alleen het achterderailleur van echt goede kwaliteit was (maar inmiddels hopeloos versleten), en dat is te merken, de fiets rijdt nu al beter dan hij ooit heeft gedaan!

[j0rDy]

ok, ik ga mn best doen aangezien dit weer even geleden is (parttime in een fietsenwinkel gewerkt).

Als eerst moet je bij het monteren van het crankstel er rekening mee houden dat als je huidige cranks interne lagers hebben (dat wil zeggen er uit het frame alleen een as steekt waarop de crank gemonteerd zit). je eerst je frame moet vlakken, anders vallen je lagers er niet goed op/in. dit resulteert in speling en versnelde slijtage. Hiervoor heb je een speciale frees nodig, die niet goedkoop zijn. Vervolgens draai je de lagers erin met weer een speciale sleutel. de cranks monteer je direct op de lagers, zonder spacers! (ik zie dat er spacers bijzitten, ik geloof dat die aan de binnenkant moesten afhankelijk van je bracketbreedte, maar die heb ik nooit gebruikt aangezien ik nooit aan hele oude beestjes gesleuteld heb) deze moeten aansluiten op de lagers. Als het goed is zit er een zwart stukje tussen de crankarm waar de bouten vastgedraaid worden. deze zorgen ervoor dat hij blijft zitten. let op dat je alles met het juiste aandraaimoment vast zet, aangezien mensen zich nog wel eens vergissen hoe "los" de cranks gemonteert moeten worden.

Het tweede punt komt eigenlijk alleen voor bij derailleurs met een korte kooi (wat alleen gebruikt wordt bij racefietsen). ik ken die stelschroef zelf niet, maar adviseer er gewoon af te blijven succes en afstellen van het zaakje zou moeten lukken, na 2x heb je het vanzelf door en zou het prima moeten lukken.

[ Voor 7% gewijzigd door j0rDy op 21-09-2010 19:40 ]

[deepbass909]

Tnx
Inmiddels had ik van Park Tool allemaal handleidingen gevonden en heb ik even gespiekt bij fietsen op het werk die ook een Deore groep hadden (dat zijn er overigens bijzonder weinig...).
Het blijkt dat de bracketbreedte van mijn fiets niet helemaal klopt, en daardoor de crank niet ver genoeg over de as geschoven kan worden.

Het vlakken van het brackethuis heb ik ook gelezen. Ik snap het nu, maar tegelijkertijd niet helemaal het belang. De schroefdraad is namelijk dermate fijn en lang dat die eigenlijk er al voor zorgt dat het lager goed zit, en alleen bij een scheve schroefdraad kan het lager nog scheef komen te zitten. De as draait ook soepel in de lagers.

Mijn verwarring was hoe ver de crank over de as geschoven moest worden, maar deze blijkt helemaal tegen het lager te moeten zitten. Helaas haalt hij dat net niet, en zal ik een extra vulring tussen frame en lager moeten plaatsen.

De bouten van de crank hoeven inderdaad niet heel vast, maar vergis je niet, de voorgeschreven 12 tot 14nm is nog best veel als je aan een 4mm inbussleutel trekt. Maar je moet het niet uit macht aantrekken met een ratel o.i.d., dan trek je het inderdaad veel te strak. Overigens zit alles relatief los, is me opgevallen. Zelfs de lagers zitten met maar 35 tot 50 nm, wat ook maar weinig voorstelt (als je auto's gewend bent).

De B-tensioner blijkt wel enigszins nut te hebben (ik heb vanavond nog even wat ermee gespeeld), maar vrij minimaal bij deze combinatie van derailleur en tandwielenset. Verstellen is overigens wel zinvol, aangezien je daarmee ook de kettingspanning beïnvloed. Deze moet daarom zo strak mogelijk staan, zonder dat dus de tandwielen tegen elkaar komen.

Ik kan me trouwens voorstellen dat het niet echt vaak gedaan wordt, een fiets van 10 jaar oud upgraden naar een compleet nieuwe en duurdere schakelgroep. De set + achterwiel (en nog wat ander klein spul) was samen bijna €500 aan materiaal, als je daar dan nog de arbeid van een monteur bij moet tellen, kom je al snel richting de prijs van een goede nieuwe fiets. Maar zelf doen is wel de moeite waard, zeker als het frame verder goed is.

[Palomar]

Ik heb vorig jaar ook een nieuwe Deore SLX crankset op mn 5 jaar oude MTB gemonteerd. Ik moest vanwege de breedte van het brackethuis wel die plastic vulringen gebruiken (2 aan de kant van het kettingblad en 1 aan de andere kant). Linker crank zit ook zo goed als tegen het lager aan, maar hij draait wel vrij, dus zit wel goed. Zit bij mij verder geen enkele zijwaartse speling in oid. Als ie bij jou wel kan schuiven dan moet je denk ik toch gewoon die vulringen gebruiken. Hierdoor is het vlakken van het brackethuis denk ik ook minder belangrijk, omdat het flexibele plastic van die vulringen de oneffenheden wel absorbeert.

[deepbass909]

Ik heb gistermiddag bij mijn fiets gekeken, en de linker crank iets bijgesteld. Ik moet de lagers loshalen en een extra vulring plaatsen, maar helaas heb ik daar de speciaal-sleutel voor nodig, die natuurlijk niet in mijn berging ligt, maar in de schuur van m'n ouders (waar al het fiets-speciaal-gereedschap ligt).

Hoe houden jullie trouwens een open ketting schoon en waarmee smeren jullie hem? Ik rij inmiddels al heel wat jaren op fietsen met een open ketting, maar die schoon houden blijft lastig. Voor smering gebruik ik Teflon, en hoewel dat goed smeert en vuil-afstotend zou moeten zijn, hecht er toch altijd weer vrij snel smeer op de ketting...

[Ghostrider]

Probeer eens PTFE spray, en wat ik persoonlijk prettig vind is PTFE dry. dat is vrij droog waardoor het zo geod als geen zand aantrekt.

[j0rDy]

deepbass909 schreef op dinsdag 21 september 2010 @ 23:43:
Het vlakken van het brackethuis heb ik ook gelezen. Ik snap het nu, maar tegelijkertijd niet helemaal het belang. De schroefdraad is namelijk dermate fijn en lang dat die eigenlijk er al voor zorgt dat het lager goed zit, en alleen bij een scheve schroefdraad kan het lager nog scheef komen te zitten. De as draait ook soepel in de lagers.

dit ook in verband met extreme slijtage van je lagers als die niet gebeurd. je zult versteld staan wat er nog afkomt als je hem aan beide kanten vlak freest. daarbij kan je speling krijgen op je crankstel. vergeet niet dat er redelijk wat kracht op komt te staan en dat bij het kleinste verschil je lagers gaan bewegen in je frame.

[deepbass909]

Ghostrider schreef op woensdag 22 september 2010 @ 13:04:
Probeer eens PTFE spray, en wat ik persoonlijk prettig vind is PTFE dry. dat is vrij droog waardoor het zo geod als geen zand aantrekt.

PTFE is dus gewoon teflon (Polytetrafluoretheen, merknaam Dupont Teflon). Ik zal eens kijken of ik "dry" kan vinden, ik gebruik nu derailleur teflon van Kroon.

j0rDy schreef op woensdag 22 september 2010 @ 13:45:
[...]


dit ook in verband met extreme slijtage van je lagers als die niet gebeurd. je zult versteld staan wat er nog afkomt als je hem aan beide kanten vlak freest. daarbij kan je speling krijgen op je crankstel. vergeet niet dat er redelijk wat kracht op komt te staan en dat bij het kleinste verschil je lagers gaan bewegen in je frame.

Ik weet dat er veel kracht op komt. Op zich snap ik het nut ook van vlakken, maar alle eerlijkheid, voor een eenmalige actie op mijn fiets, is een stuk speciaalgereedschap van meer dan €300 (ik heb van Parktools het benodigde gereedschap even opgezocht en bij Amazon.com praat je al over $347, en op andere sites ga je ruim over de $500...) een beetje overbodig. Voor ik dat terug verdiend heb, moet ik heel wat keren de lagers en/of crank vervangen als ik het niet vlak. Ik verwacht ook niet dat een gemiddelde fietsenmaker dergelijk gereedschap in huis heeft, en volgens mij is het ook meer bedoeld voor preparateurs van wedstrijdfietsen en bedrijven die fietsen bouwen. Ik gok dus maar even op de bouwkwaliteit van Giant voor wat betreft het frame...

[dnhelle]

Of je gaat naar de fietsenmaker en je laat hem even voor je frezen.
Als je 500 euro kan uitgeven aan een set, dan kun je ook 36 euro uurloon uitgeven aan een man die de materialen heeft liggen.

Ongefreesde bottom-brackets, balhoofden, disc-mounts etcetera zijn funest voor de meestal lange levensduur die bij producten wordt verkocht. We spreken hier over luttele miniminiminimillimeters die invloed hebben op de normaal soepel lopende crank.

[j0rDy]

deepbass909 schreef op woensdag 22 september 2010 @ 16:49:
Ik weet dat er veel kracht op komt. Op zich snap ik het nut ook van vlakken, maar alle eerlijkheid, voor een eenmalige actie op mijn fiets, is een stuk speciaalgereedschap van meer dan €300 (ik heb van Parktools het benodigde gereedschap even opgezocht en bij Amazon.com praat je al over $347, en op andere sites ga je ruim over de $500...) een beetje overbodig. Voor ik dat terug verdiend heb, moet ik heel wat keren de lagers en/of crank vervangen als ik het niet vlak. Ik verwacht ook niet dat een gemiddelde fietsenmaker dergelijk gereedschap in huis heeft, en volgens mij is het ook meer bedoeld voor preparateurs van wedstrijdfietsen en bedrijven die fietsen bouwen. Ik gok dus maar even op de bouwkwaliteit van Giant voor wat betreft het frame...

tis niet de bouwkwaliteit waar ik bang voor ben, tis meer de spuiterij die ik niet vertouw tis even investeren (kost denk ik 30,- bij een fietsenmaken die weet wat hij doet) maar ik denk dat een nieuw setje lagers meer kost.

[deepbass909]

Inmiddels zit alles nu wel goed in elkaar. Ik had een meetfoutje gemaakt bij het opmeten van het trapperashuis, wat 68mm bleek te zijn, ipv ong. 73mm. Nu zit alles in elkaar met extra kunststof vulringen en sluiten de cranken aan beide kanten wel goed aan.
Dat neemt ook direct de noodzaak van het frezen weg. De kunststof vulringen zijn vrij zacht, die vangen elke oneffenheid echt wel op.

En mochten ze dat niet doen, ik heb even gekeken wat een SM-BB51-set los kost, en dan zit ik op het gigantische bedrag van €9, dus zelfs voor die 3 tientjes die een fietsenmaker misschien vraagt, kan ik de lagers minimaal 3 keer vervangen. Dus dat risico wil ik wel nemen. En het is niet zo dat de lagers (die overigens soepel lopen en de trapperas liet zich er makkelijk doorheen steken) met mijn gebruik binnen een jaar al weer kapot zullen zijn.

@dnhelle
Die kosten om het door een fietsenmaker te laten frezen zijn op zich het punt ook niet, het nut ontgaat mij in mijn situatie alleen.
Ik zat aan groot onderhoud van mijn fiets vast, waarbij ik zoveel moest vervangen dat een complete Deore-set voordeliger werd dan alle onderdelen los bestellen (alleen de trapperas en v-brake-armen had ik anders niet vervangen). Daarnaast was het nu een ratjetoe aan verschillende groepen (uit m'n hoofd kwamen de onderdelen uit 4 verschillende groepen...), waarbij een aantal onderdelen al moeilijker werden om nog te bestellen. Met een volledige Deore-groep weet ik dat ik de komende jaren weer vooruit kan.

[Palomar]

deepbass909 schreef op dinsdag 28 september 2010 @ 10:44:
Dat neemt ook direct de noodzaak van het frezen weg. De kunststof vulringen zijn vrij zacht, die vangen elke oneffenheid echt wel op.

En mochten ze dat niet doen, ik heb even gekeken wat een SM-BB51-set los kost, en dan zit ik op het gigantische bedrag van €9, dus zelfs voor die 3 tientjes die een fietsenmaker misschien vraagt, kan ik de lagers minimaal 3 keer vervangen. Dus dat risico wil ik wel nemen. En het is niet zo dat de lagers (die overigens soepel lopen en de trapperas liet zich er makkelijk doorheen steken) met mijn gebruik binnen een jaar al weer kapot zullen zijn.

precies, dat was ook mijn gedachte. Vervangen is vrij goedkoop en mochten die lagers nou echt keer op keer snel slijten of gaan tikken oid dan laat ik hem alsnog wel even vlakken bij de fietsenmaker. Echter als je alle onderhoud zelf doet zit je er gewoon niet echt op te wachten om je fiets naar de fietsenmaker te brengen. Is misschien ook een beetje eigenwijsheid

Overigens heb ik die hollowtech crankset nu al langer dan een jaar op mn MTB gemonteerd en nog geen problemen gehad (terwijl ik er best lomp mee omga).

[dnhelle]

@Deepbass, mooi toch!
Vlakken/frezen is, zoals ik ook al zei, niet in ieder geval verplicht, echter wel aan te raden, vooral als je de mogelijkheid ertoe hebt.

Ik heb zelf een Raceface Deus crank, met X-type lagers, wat in principe hetzelfde principe hanteert. In het begin heb ik daar wel problemen mee gehad, zelfs terwijl ie door een zeer ervaren LBS was geinstalleerd.

Veel fietsplezier!

[deepbass909]

@Palomar
Het is dat er nu nog een versleten voorwiel in zit (kwam ik ook eigenlijk pas achter bij het weer opbouwen...), dus die wordt ook nog binnenkort vervangen. Maar zelfs daarmee rijdt de fiets al heerlijk, beter dan ik mij kan herinneren dat hij ooit heeft gedaan.
Ik ga er ook vanuit dat als ik de fiets niet om laat donderen, de trapperaslagers het lang uit gaan houden (de enige reden waarom ik eerder een as vervangen heb is omdat hij een tikje had gekregen door omvallen...)

En inderdaad, ik ben bijzonder eigenwijs met fietsenmakers (versterkt ooit door ervaring die ik had met een servicebeurt, waarbij de ketting vol gesmeerd was met een extreem plekkerig en zwart smeermiddel... ). Ik heb altijd mijn fietsen zelf onderhouden, tot en met het compleet demonteren van een 3-versnellingsnaaf om daar een onderdeeltje in te vervangen. Ik zal nu alleen even met compleet nieuwe techniek, waar ik nog geen ervaring mee had. Achteraf bleek het allemaal wel mee te vallen, het in orde maken had ik op een zondag avond in een uurtje gedaan. Alleen het goed afstellen van het voor derailleur kost altijd wat tijd (deze stond verkeerd, omdat de crank 2,5mm verder naar buiten is gekomen).
Nu alleen weer de discipline op gaan brengen om hem na de winter weer goed schoon te maken...