A donkey is a lonely bloke, he hardly ever gets to poke
wat je bedoeld is idd een stuurwiel of stuurrad. denk dat 't laatste iets 'beter' is (omdat je nogal veel omwentelingen maakt over 't algemeen & het een stuk groter is)
https://oneerlijkewoz.nl
Op papier is hij aan het tekenen, maar in de praktijk...
Alleen heb je een probleem als je de controller uit je handen laat vallen
Daarbij ging de besuringmet een "rechthoekig" stuur, waarbij je de zijkanten vastneemt. Dat waren dan hendels zoals bij een moto waar je aan draait om bv. gas te geven.
ESP is echt niet het heilige wondermiddel, het kan misschien lichte foutjes opvangen maar als het echt fout gaat heb je meer aan goede stuurkunsten dan aan ESP
[ Voor 30% gewijzigd door Jegapia op 16-06-2009 01:52 ]
I disapprove of what you say, but I will defend to the death your right to say it.
Bij een ruk aan het stuur krijg je wel een slinger, maar 1 ruk aan het stuur is misschien maar 1/5 van de stuuruitslag; een ruk aan een joystick is volledig. Daar kan je natuurlijk wel een hoop software tussen zetten, maar het blijft in essentie een minder gecontroleerde beweging. De stuuruitslag is niet voor niets een aantal omwentelingen (daar is nu immers geen mechanische aanleiding meer voor).
Ook is een stuur een prima houvast.
"man is not truly one, but truly two,"
Bij een crash is het soms beter om je stuur net voor de impact los te laten i.v.m. bruuske bewegingen van het stuur door de impact.
[ Voor 4% gewijzigd door Jegapia op 16-06-2009 02:15 ]
I disapprove of what you say, but I will defend to the death your right to say it.
ik denk ook dat er veel veiligheidswetten tussen zitten:
- als nu bv je stuurbekrachtiging wegvalt, kan je nog altijd sturen omwille van de mechanische koppeling tussen het stuur in je handen en je voorwielen (al gaat het dan wat lastiger).
- valt de motor stil of slaagt die net op hol ('het gaspedaal blijft hangen'), duw de koppeling in (of trek/duw de versnellingspook naar de neutrale stand) en je kunt meestal nog wel veilig naar de berm of zijkant van de baan bollen. (bij een elektrische motor is het afh. van type motor wat er gebeurd.)
- pakt je ontkoppelingspedaal niet meer kan je nog altijd je versnellingspook in neutral trekken/duwen.
- vallen je remmen weg heb je nog je handrem die (vaak nog steeds) met een kabel naar de achterste remmen gaat ipv hydraulisch zoals bij het rempedaal.
breekt de kabel bij drive-by-wire, heb je als bestuurder niets meer om op terug te vallen.
(of valt de spanning weg bij bediening mbv elektrische motoren enzo).
Je moet dan terug vallen op de autonomiteit van het systeem (en hopen dat die slim en snel genoeg is om juist te reageren), en die systemen staan nog in de kinderschoenen. De Darpa-race/-uitdaging van een paar jaar terug was al wel een goede poging.
je kan dan ev. wel een "bij probleem zet wielen in rechtdoor-stand" programmeren in je software maar als je kabel breekt vlak aan de motor die de wielen bediend, ben je daar niets mee. (buiten het feit dat dat niet altijd de gewenste situatie is - bv in een scherpe bocht)
als je met 2 motoren werkt kan je het probleem hebben dat de ene wel luistert en de andere niet...
wat dan natuurlijk ook weer een onverwachte situatie schept. (en een groot gevaar omdat je voorwielen dan uit elkaar gaan of juist naar elkaar toe...)
oke bij stuurwiel/-rad kan je dat ook hebben, maar om een mechanisch iets al te breken, heb je last van metaalmoeheid (waarbij stuuras, overbrengingen en anderen onderdelen ook aan verschillende hardsheids-, taaiheids-, en andere testen moeten voldoen vaak met een veligheidsmarge van 200% ofzo) of je bent ergens hard genoeg tegen gereden (of iets tegen jou) waarbij die stuurinrichting gebroken is waarna je meestal toch stil staat en het sturen dus niet meer nodig is...
(dus voordat je de conceptwagens ook echt op de baan zit rijden gaan ze wellicht de veiligheids- en backup-systemen moeten hebben zoals ze die ook in een vliegtuig hebben waar fly-by-wire natuurlijk al langer bestaat.)
ps: bij aangepaste wagens voor gehandicapten zijn er vaak uitzonderingen gesteld op de algemene regels, en een aparte gelijkvormigsheidsattest/keuring/apk/... om zo die aangepaste wagen ook als 'veilig voor in het verkeer' toe te laten op de baan. Een wagen laten aanpassen en op de baan krijgen voor zo iemand is niet zomaar op een paar dagen gedaan. (en vaak zit daar nog altijd het standaard stuurwiel in als 'backup' en zorgt men vaak voor een aangepaste bediening van dat stuurwiel door de persoon in kwestie)
en dat je bij een schip met joystick kunt varen, komt ook omdat je in zee of zelfs kanalen/rivieren vaak genoeg ruimte hebt om uit te bollen indien dat wegvalt. Net als een vliegtuig in glide-modus kan werken indien motoren wegvallen (afh. van type vliegtuig en ev. backup stroom en hydrolische druk)
denk eraan dat het in die wereld (lucht- en scheepsvaart) ook al een tijdlange evolutie is (hoe groter het vliegtuig/schip hoe minder men vi mechanische weg kon doen en hoe meer het via hydraulische/elektrische weg moest), en dat het rijden met de wagen ook al decennia lang een mechanisch iets is, waar de alternatieve manieren nu pas beginnen onderzocht worden (nu vaak omwille van verbruiksnormen enzo)
en bij een mechanisch stuur is de uitslag van je wielen niet rechtevenredig met de uitslag van je stuur: in het begin traag voor precissie sturen, maar hoe groter de uitslag van je stuur hoe groter de respectievelijke response van de wielen - bij een joystick/drive-by-wire/...-systeem is dat moelijk na te doen of je moet met 'response tabellen' gaan werken: minder dan 30 per uur (inparkeren) relatief grote response, tussen 30 en bv 90 normale response, boven de 90 een kleine response. (als in uitslag wielen tegenover uitslag 'stuur')
[ Voor 38% gewijzigd door soulrider op 16-06-2009 02:49 ]
@mr_petit: geen probleem, de electromotor is niet oneindig sterk. Bij de huidige aangepaste auto's zit er nog een gewoon stuur op, waarmee je kan zien hoe groot de uitslag is.
@jegapia: ESP is een stuk beter dan veel vrouwelijke bestuurders
Ik begrijp even niet hoe dit een reply op mijn post kan zijn.[b][message=32109240,noline]
@mr_petit: geen probleem, de electromotor is niet oneindig sterk. Bij de huidige aangepaste auto's zit er nog een gewoon stuur op, waarmee je kan zien hoe groot de uitslag is.
Ik heb het namelijk over een issue dat je met een gewoon stuur minder snel een onvoorziene fout maakt. Het gaat er niet over dat je niet kan zien hoe groot de uitslag is.
Klopt helemaal, maar ik bedoel houvast bij het rijden.Bij een crash is het soms beter om je stuur net voor de impact los te laten i.v.m. bruuske bewegingen van het stuur door de impact.
Dus zowel een comfort issue alsmede dat je stuuruitslag niet onbedoeld varieert met de bewegingen van je lichaam door allerhande g krachten.
Het is leuk voor concepts, maar iets verteld mij dat het er niet voor niets nog niet is, terwijl de technische mogelijkheden hiervoor natuurlijk al misschien wel 20 jaar voor handen zijn (electromotortje, joystick; geen high tech spul zegmaar).
Ik denk dat het voor jan en alleman niet foolproof genoeg is.
Voor een vliegtuig kan een joystick misschien goed werken, maar aan een piloot worden natuurlijk heel andere eisen gesteld dan aan truus de buurvrouw die haar rijbewijs ooit heeft gehaald.
[ Voor 10% gewijzigd door mr_petit op 16-06-2009 09:56 ]
"man is not truly one, but truly two,"
Even hierop inspringend: Er zijn al diverse auto's die gebruik maken van elektronische (variabele) stuurbekrachtiging. Bij deze auto's verzorgt een elektromotor de stuurbekrachtiging. Afhankelijk van het model auto is deze ook snelheidsafhankelijk. Zo is in mijn auto op lage snelheden de stuurbekrachtiging maximaal (bij het inparkeren heb ik in feite maar 1 vinger nodig om het stuur te draaien), terwijl er bij 120 km/h bijna geen stuurbekrachtiging meer is.soulrider schreef op dinsdag 16 juni 2009 @ 02:22:
...
en bij een mechanisch stuur is de uitslag van je wielen niet rechtevenredig met de uitslag van je stuur: in het begin traag voor precissie sturen, maar hoe groter de uitslag van je stuur hoe groter de respectievelijke response van de wielen - bij een joystick/drive-by-wire/...-systeem is dat moelijk na te doen of je moet met 'response tabellen' gaan werken: minder dan 30 per uur (inparkeren) relatief grote response, tussen 30 en bv 90 normale response, boven de 90 een kleine response. (als in uitslag wielen tegenover uitslag 'stuur')
Ik moet wel toegeven, bij een mechanisch stuur voel je op hogere snelheid de weg veel beter als de stuurbekrachtiging uit staat. Met een drive-by-wire systeem is dát weer lastig na te bootsen.
't Is een kwestie van geduld, rustig wachten op de dag, dat heel Holland Limburgs lult.
Je zou toch niet willen dat je wagen op de snelweg bij het minste dat je je stuur raakt die een maximale sturing doet? en bij het parkeren wil je je toch ook niet zot draaien aan dat stuur om effe snel je stuur van bv volledig rechts naar volledig links te draaien als je wilt langs/-parrallelparkeren ?
Mocht die stuurbekrachting (hydraulisch of elektrisch/elektronisch) wegvallen, kan je nog altijd sturen zowel op volle snelheid, of bij het parkeren. enkel ga je dan terug aan je stuur mogen sleuren.
Hij is met andere woorden assisterend, maar men zou zonder ook kunnen rijden.
(info over stuurbekrachtiging/servo-stuur: Wikipedia: Stuurbekrachtiging )
Ik had het dus vooral op die mechanische 'veiligheidsbackup' die je nog steeds heb bij het sturen met of zonder stuurbekrachting en niet meer hebt bij een drive-by-wire of volledig elektronisch/elektrisch bediende stuurinrichting. Er moet dan namelijk altijd iets tussen zitten dat het stuursignaal omzet naar een mechanische beweging die sterk genoeg is om die 2 ronddraaiende wielen te bewegen.
(gyroscoop-effect enzo)
En zolang er niets gevonden wordt dat even betrouwbaar of zelfs betrouwbaarder is dan dat mechanisch stuurmechanisme, gaat het niet snel vindbaar zijn in algemeen verkrijgbare wagens.
Schakel bij een wagen met stuurbekrachting de motor maar eens uit, terwijl die nog snelheid heeft (zwier hem ook effe in neutraal en/of duw de koppeling in) - of laat hem berg afrollen zonder de motor te starten (en laat de sleutel in het contact zodat het stuurslot niet opspringt, als je wagen dat heeft)
Dan heb je geen stuurbekrachtiging (of zeer zelden), maar je kan nog altijd sturen.
Bij elektronisch/elektrisch heb je dan waarschijnlijk niets meer, want je contact staat af, en er is dus geen stroom... dus je hebt geen stuursignaal meer, de stuurmotor werkt niet wegens geen spanning, of de hydraulische bediening doet het niet wegens geen pomp meer die de nodige druk levert. (oke zo'n pomp kan mechanisch gekoppeld zijn aan een as, maar dat levert dan weer heel hoge druk op bij snel rijden, en/of een hogere rolweerstand, wat we nu met al die strengere milieunormen toch net willen voorkomen eh, want dat is dan weer wat vaker gaan opladen ipv tanken)
ps: dit alles is mijn gedachte erover. rekening houdend met mijn kennis over automechanica, en de bijhorende veiligheidsnormen/-eisen/-voorzieningen en het feit dat we niet allemaal tegelijk overstappen van onze oude wagens naar nieuwe wagens enzo.
onderbuur: idd leuk ook bij parkeren en precisie sturen en elk stuurwiel maakt zo de juiste draaicirkel om zo ideale grip en sluitage te verzekeren, maar bij een foutje gaan je wielen dwars als je op snelheid bent. of klapperen ze naar achteren toe als je vertrekt
rij maar eens met een auto waar de ophanging - niet de vering enzo maar de rest van de ophanging - niet meer goed van is vooraan, dat hoor je wel bij het remmen als je wielen plots ipv mooi parrallel plots een beetje te veel in v-stand staan.
Het wordt bv wel gedaan bij die multi-assige opleggers die meerdere 1000'en-tonnen kunnen dragen (bv lanceerplatform van shuttle of bruggen) maar die gaan niet echt op snelheid eh
[ Voor 20% gewijzigd door soulrider op 16-06-2009 12:15 ]
Zou het ook helpen, al bij een noodstop beide voorwielen met de voorkant (bijna) naar elkaar toe draaien? Het lijkt me dat je dan meer remkracht hebt - en misschien meer wieloppervlakte?
Het voordeel is dat je meer vrijheid hebt bij het ontwerp van de auto, en minder gewicht. Je kan een ophanging ontwerpen die 1 draaiende as is, die langer en korter kan worden voor de vering. Nadeel zit in veiligheid: software feilloos laten werken zijn we nog niet zo goed in [/understatement].
[ Voor 26% gewijzigd door MBV op 16-06-2009 12:10 ]
Dan zou ABS ook vrij nutteloos zijn. Gewoon wielen blokkeren is niet sneller. Het is beter dat je nog kan sturen bij een noodstop wat met jouw idee niet echt meer gaat lukken vermoed ik zo.Blasterxp schreef op dinsdag 16 juni 2009 @ 11:54:
hmm.... Ik las iets over dat er dan per wiel onafhankelijk gestuurd kan worden.
Zou het ook helpen, al bij een noodstop beide voorwielen met de voorkant (bijna) naar elkaar toe draaien? Het lijkt me dat je dan meer remkracht hebt - en misschien meer wieloppervlakte?
I disapprove of what you say, but I will defend to the death your right to say it.
Dat zal best maar ik denk dat op het moment zelf je daar niet 1 2 3 aan denktJegapia schreef op dinsdag 16 juni 2009 @ 02:15:
[...]
Bij een crash is het soms beter om je stuur net voor de impact los te laten i.v.m. bruuske bewegingen van het stuur door de impact.
Verwijderd
En de airbag die er uit ploft. Als je op dat moment een draaibeweging aan het stuur maakt en je armen gekruisd hebt dan sla je jezelf twee blauwe ogenJegapia schreef op dinsdag 16 juni 2009 @ 02:15:
[...]
Bij een crash is het soms beter om je stuur net voor de impact los te laten i.v.m. bruuske bewegingen van het stuur door de impact.
☻/ Please consider the environment before printing this signature
/▌
/ \ <-- This is bob. copy and paste him and he will soon take over the world.
If money talks then I'm a mime
If time is money then I'm out of time
Met electrische stuurbekrachtiging heb je geen lomp ding op de bestuurdersstoel nodig, met electrische rembediening (Ibiza cupra van 5 jaar terug) geen zuiger, en gaspedaal is al vaak electrisch.
Klopt, helemaal niet aan gedacht.MBV schreef op dinsdag 16 juni 2009 @ 16:16:
waarom flippersJe hebt zat auto's met een prima werkende automaat, dat lijkt me een eerste vereiste om 'afstandbediening' te laten werken.
If money talks then I'm a mime
If time is money then I'm out of time
Bij Mythbusters doen ze het regelmatig. Die hadden zelfs remote controlled autobussen en vrachtwagens (al werkte dat niet altijd even soepel)MBV schreef op dinsdag 16 juni 2009 @ 16:16:
waarom flippersJe hebt zat auto's met een prima werkende automaat, dat lijkt me een eerste vereiste om 'afstandbediening' te laten werken. Dat hebben ze al door in Knight Rider, bij Top Gear hebben ze ooit auto's verbouwd tot afstand bestuurd, james bond heeft het een keer gedaan, enzovoort.
Met electrische stuurbekrachtiging heb je geen lomp ding op de bestuurdersstoel nodig, met electrische rembediening (Ibiza cupra van 5 jaar terug) geen zuiger, en gaspedaal is al vaak electrisch.
☻/ Please consider the environment before printing this signature
/▌
/ \ <-- This is bob. copy and paste him and he will soon take over the world.
Klopt, maar dat gebeurde met zuigers die op het gaspedaal en rem drukken. Het sturen gaat veelal middels een riem. Dat is niet echt experimenteelMarzman schreef op dinsdag 16 juni 2009 @ 16:49:
[...]
Bij Mythbusters doen ze het regelmatig. Die hadden zelfs remote controlled autobussen en vrachtwagens (al werkte dat niet altijd even soepel)
If money talks then I'm a mime
If time is money then I'm out of time
[ Voor 98% gewijzigd door MBV op 16-06-2009 17:04 . Reden: spuit elf ]
Dat is de achterliggende techniekMatis schreef op dinsdag 16 juni 2009 @ 17:03:
[...]
Klopt, maar dat gebeurde met zuigers die op het gaspedaal en rem drukken. Het sturen gaat veelal middels een riem. Dat is niet echt experimenteel
☻/ Please consider the environment before printing this signature
/▌
/ \ <-- This is bob. copy and paste him and he will soon take over the world.
Kijk bijvoorbeeld naar de laatste generatie vliegtuigen. Dit is allemaal "fly by wire". Voor de gebruikerservaring zit er nog een fysieke stuurknuppel in maar dit hadden netzogoed 8 drukknoppen kunnen zijn. Maar omdat dit allemaal "fly by wire" is en in het geval van een storing er geen fysieke controlle over het vliegtuig meer is zijn al deze systemen meervoudig uitgevoerd. Om dit systeem toe te passen in een auto is niet echt economisch rendabel en de toegevoegde waarde van zo'n systeem in de auto is op het moment nihiel
[ Voor 16% gewijzigd door MBV op 17-06-2009 17:38 ]
Impliceer ik eigenlijk ook indirekt met:
Voor de gebruikerservaring zit er nog een fysieke stuurknuppel in
Misschien dat deze systemen in de verre toekomst standaard worden meegeleverd bij een automatisch besturings/navagatie systeem. Ik zeg tegen de auto ''rij naar huis'' en ga op de achterbank liggen
Hoe het e.e.a juridisch ligt is een andere discussie
je vergeet ook even dat er bij een vliegtuig meer tijd is om te reageren indien die automatische piloot of andere systemen falen ?MBV schreef op woensdag 17 juni 2009 @ 17:37:
Je vergeet de dosering dus even voor het gemak?En qua voordelen, gelden dezelfde als in vliegtuigen: lichter, en eenvoudiger met het fysieke ontwerp. Weegt idd nog niet op tegen de nadelen. Automatische besturing is nu al mogelijk met electrische stuurbekrachtiging (net zoals de autopilot van een 737: het stuur wordt bediend door de autopilot, maar je kan nog wel een override doen), dus zelfs dat voordeel valt weg.
terwijl je bij een wagen zo op een tegenligger, voorligger, paal/boom of iets anders zit (of in de gracht of berm staat/ligt)
Het zal er uiteindelijk wel allemaal komen, maar een jaartje of 10 gaan we toch nog zeker mogen wachten.
adhv reactie hieronder: je spreek over automatische besturing en geeft er vlakvoor ook een vleigtuig als voorbeeld: daar is dat dus een autmotisch piloot en daar heb je meer reactie tijd.
Die tracktrainer van bmw is voor testwagens op een gesloten test-circuit zonder ander verkeer of dergelijken. als daar iets mis gaat, is het enkel die testwagen en dat -circuit dat schade heeft. Geen inzittenden, geen voetgangers, geen fietsers, geen andere verkeersdeelnemers.
Wel een vermeldingswaardig voorbeeld, maar niet echt als besturing van een wagen in het dagelijkse verkeer...
Binnen een tiental jaren zijn al die systemen wellicht echter wel volwassen genoeg om (zelfstandig) een wagen veilig te besturen. Of het over te nemen in het geval van een storing ergens in het gehele stuursysteem (tussen stuur en wielen) en een correcte, veilige en snelle reactie uit te voeren.
ps: en verder zeg je exact wat ik ook zeg: je kan drive by wire in een auto (nog) niet vergelijken met het drive-by-wire van vliegtuig. Daar bestaat dat al veel langer, is er meer backup, maar zelfs bij falen is er nog steeds ruimte genoeg om manueel in te gaan grijpen door ev. met de gashendels te gaan spelen. (Zoals te zien is in sommige air crash investigations van national geographic)
Eer je bij een auto bij het naderen van een kruispunt doorhebt dat die computer toch niet aan het afremmen is of de bocht niet instuurt, en dan nog eens zelfs manueel moet gaan ingrijpen, zit je al op de stoep of tegen een andere wagen, fietser of voetganger of zelfs huis.
(vliegtuig: radar die op zoveel honderden meter melding geeft dat er iets in de weg gaat komen en dus nog ruimte genoeg kan bieden voor manueel ingrijpen, bij een wagen is 100m op voorhand een gevaar inschatten moeilijk doenbaar als de computer moet maneuvreren op een 20m ofzo)
[ Voor 53% gewijzigd door soulrider op 19-06-2009 15:40 . Reden: reactie hieronder ]
Daarbij moet je je realiseren dat vliegtuigen veel beter getest worden, een langere life-cycle hebben, en veel meer fall-back mogelijkheden hebben. Stel je voor, FBW detecteert een niet-bestaand gat in de weg en lanceert de auto ondersteboven...
Mooi manMBV schreef op donderdag 18 juni 2009 @ 14:29:
Daarbij moet je je realiseren dat vliegtuigen veel beter getest worden, een langere life-cycle hebben, en veel meer fall-back mogelijkheden hebben. Stel je voor, FBW detecteert een niet-bestaand gat in de weg en lanceert de auto ondersteboven...
If money talks then I'm a mime
If time is money then I'm out of time
Dat het nu al technisch mogelijk is weet ik, maar voorlopig zal de stuurstang niet verdwijnenMatis schreef op donderdag 18 juni 2009 @ 14:32:
[...]
Maar driver-by-wire is dus tegenwoordig al mogelijk voor auto's uitgerust met een veldbus. Het probleem is alleen om het zo hufter-proof mogelijk te maken (zoals alle software/hardware).