Relais getalletjes

[Svennetjee]

Hey,

ik was een tijdje geleden op school bezig met een project waarin we kennis hebben gemaakt met onder andere relais en transistors. Ondertussen ben ik daar verder in gegaan, en ben nu bezig met het bouwen van een simpele schakeling met relais. Tot nu toe lukt alles, de schakeling werkt, maar om deze uit te breiden heb ik meer relais nodig.

Op school hebben we 'systeemborden' met allerlei schakelaars er in, die je kunt gebruiken. Nu heb ik van de relais die daar in zitten gegevens opgezocht. Ik heb zelf getest dat de relais schakelt bij ca. 1.3v, maar er wordt geadverteerd met een nominale spanning van 6v.

Nu is mijn vraag: wat betekenen alle getallen/waarden die in een datasheet over een relais staan. Is nominale spanning de schakelspanning? Daar ga ik wel vanuit, omdat er in een gemiddelde datasheet geen andere informatie over de schakelspanning staat. En kan het kloppen dat een relais met een nominale spanning van 6v schakelt op 1.3v, en doet elk 6v relais van een willekeurige fabrikant dat ook bij precies dezelfde spanning.

Uiteindelijk komt het er op neer dat ik een relais wil schakelen met maximaal 3.1v. Het gaat er in de eerste plaats om, dat ik daar geschikte relais voor vind. Maar in de tweede plaats ben ik verder ook wel benieuwd wat alle gegevens verder dan betekenen.

[Verwijderd]

Een relais moet je zien als een normale schakelaar, die met een elektromagneetje wordt bediend. De fabrikant garrandeerd dat dat relais veilig omklapt bij 6V. Het kan best dat hij bij 1.3V ook al omklapt, maar het risico bestaat dat het schakelaartje weer terugvalt of dat het schakelaartje veel te traag de verbinding maakt en/of verbreekt, omdat het magnetisch veld te zwak is. Dan krijg je last van contactdender. Beetje hetzelfde idee als de schakelaar van je kamerverlichting heel langzaam omzetten, de schakelaar begint dan te knetteren.

Die 3.1 volt, is dat de output van een sensor oid? Relais schakel je nooit direct met een sensor output, als je wil dat het relais bij een bepaalde spanning omklapt gebruik je een comparator. De output van de comparator schakelt dan het relais.

[Svennetjee]

Verwijderd schreef op maandag 02 maart 2009 @ 11:14:
Die 3.1 volt, is dat de output van een sensor oid? Relais schakel je nooit direct met een sensor output, als je wil dat het relais bij een bepaalde spanning omklapt gebruik je een comparator. De output van de comparator schakelt dan het relais.

Die 3.1 volt komt van de parallelle poort, kan ik daar niet zomaar een relais mee aansturen?

[ Voor 47% gewijzigd door Svennetjee op 02-03-2009 12:36 ]

[kemphaas]

Svennetjee schreef op maandag 02 maart 2009 @ 12:35:
[...]


Die 3.1 volt komt van de parallelle poort, kan ik daar niet zomaar een relais mee aansturen?

Dat zou wel kunnen, maar je moet ook naar de stroom kijken. Een parallelle poort levert uit m'n hoofd max 25mA, en inderdaad, onder die 6V ben je dus nooit zeker.

[Techneut]

Wat kemphaas daar zegt is helemaal waar. Niet onmogelijk dat je bij zo'n lage spanning al over die 25 mA heen zit. Even een open deur misschien, bedenk dat voor het aantrekken van het relaisanker een zekere kracht nodig is, dus electrisch gezien een bepaald vermogen. Dus hoe lager de nominale spanning, hoe hoger de minimaal benodigde stroom. En 6V nominaal is een heel lage spanning voor relaistechniek.

Ik zou sowieso voor elk relais (vooral voorzien een diode antiparallel) een schakeltransistor gebruiken, ook als ik niet krap zat met de stroom. Aansturende poortjes hebben dan maar een minimale stroom te leveren en de relaisspanning kun je dan om zekerder te zijn van een goede werking wat hoger kiezen, b.v. wat dichter bij de nominale spanning van het relais.
Je houdt de computerelectronica dan enigszins gescheiden van de relaisschakeling. Dat laatste heb je helemaal (en dan heb je het super-de-luxe) als je in plaats van per relais een transistor een optocoupler gebruikt. Dan is het echt galvanisch gescheiden.

En tenslote, het is een leerproject, wellecht steek je er nog iets meer mee op.

[IWriteCode]

Zie anders ook: Parallele Poort --> relais aansturen

[Svennetjee]

Natuurlijk is het een leerproject, aan het begin had ik zelfs nog nooit van een relais gehoord
Dat topic over het aansturen van een relais via de parallelle poort is best interessant, daar kan ik wel iets mee. Kreeg inderdaad vandaag ook te horen dat ik beter een diode tussen het relais en de lpt poort kon zetten, om de computer te redden

Maar dan heb ik nog een vraag: waarom zou/moet ik, en waarom is het beter, om een transistor 'voor' het relais te schakelen? Het nut van een diode begrijp ik heel goed, maar een transistor lijkt me een beetje dubbelop, omdat het relais ongeveer hetzelfde doet. Ik zie het zo: eerst heb ik een 'check' voor een minimale spanning van ca. 0,7v, en dan daarna, in mijn geval dan, nog een check op 1,3v. Dan is alleen de laatste toch genoeg? Lijkt mij efficiënter.

[ Voor 13% gewijzigd door Svennetjee op 02-03-2009 16:57 ]

[Techneut]

Die tip overtoepassing van een transistor of nog fraaier een optocoupler was puur vanwege het risico om op het randje van toelaatbare stroom kunnen zitten of mogelijk zelfs er over heen. Is daar absoluut geen sprake van, dan gaat het natuurlijk ook rechtstreeks. Maar om het toch te overwegen verwijs ik even naar de laatste alinea. van dit bericht.

Die diode die ik bedoelde zit niet tussen relais en LPT-poort (kan natuurlijk ten overvloede ook), maar antiparallel over het relais. Een relais veroorzaakt met name bij uitschakelen een stevige inductiepiek.

Wederom ten overvloede misschien:
Wellicht heb je dit bij je theorielessen bij al gehad bij de behandeling van het onderwerp zelfinductie. Zoals overal in de natuur actie is reactie. M.a.w. elke actie veroorzaakt een reactie die z'n ontstaansoorzaak tegenwerkt. Welnu, de aktie is hier het verbreken van de stroom. De reactie (zelfinductie) probeert dat tegen te gaan en veroorzaakt dus een spanning die de stroom wil handhaven. Lukt normaliter niet natuurlijk, want deze is onderbroken. Gevolg is dat die inductie-piekspanning afhankelijk van de spoelgegevens soms buitensporig hoog kan zijn. Zo hoog dat electronica dat doorgaans niet leuk vindt.

De oplossing van dat fenomeen is in de electronica heel bekend en afdoende, nl. een diode antiparallel aan de relaisspoel zodat na het verbreken van de stroom de spoel kortgesloten is door deze diode en de stroom zich nog kort in de zelfde richting handhaaft. Met wel het gevolg dat het afvallen van het relais (loslaten van het ankertje) met een vertraging van enkele ms plaats vindt.
Toch verdient het in de praktijk altijd aanbeveling om relaiscircuits gescheiden te houden. En daarvoor is een optocoupler het ideale middel. Bij de gewone modellen kun je hier al scheidingen tussen de circuits realiseren van een paar honderd volt. Bij geknutsel onder spanning aan externe spullen veroorzaak je dan nooit onbedoelde effecten op je computer.

[jeronimo]

Als het de systeemborden van CMA zijn, dan zit er voor het relais nog een driver trapje. Vandaar dat je het relais in dit geval wel met de sensor uitgang kunt aansturen.

[Svennetjee]

jeronimo schreef op maandag 02 maart 2009 @ 18:55:
Als het de systeemborden van CMA zijn, dan zit er voor het relais nog een driver trapje. Vandaar dat je het relais in dit geval wel met de sensor uitgang kunt aansturen.

Het zijn al oude (zeg maar 10+ jaar) systeemborden van de UvA.

En @Techneut, hartstikke bedankt voor je reactie, ik ben weer een hoop wijzer geworden!