In het kort: hoe verzaag ik een standaard Cokinhouder, zodat hij werkt met ultra wide angle objectieven (16mm en smaller bij 35mm equivalent) en hoeveel vignetting blijft er dan over.
Afgelopen kerst was het weer regelmatig erg grijs. Lastig met foto's maken, aangezien de lucht dan uitgebeten wit, of de voorgrond erg donker is. De donkere voorgrond kan in PS of LR wel weer een beetje opgehaald worden, maar als je niet al te veel wilt nabewerken, is dat verre van ideaal.
Daarom besloten om een aantal ND-grads te bestellen. Las dat de originele Cokinfilters gemaakt waren door het verloop aan te brengen op het kunststof en dus beschadigd kon raken door krassen. Ook scheen het verloop soms een rood/oranje kleurwaas achter te laten. Filters van het merk Hitech zouden deze problemen niet hebben. De kleurstof wordt in het kunststof aangebracht als het nog vloeibaar is, waardoor krassen, op een beetje flare na, vrijwel geen effect hebben. Ook zou de kleur neutraler moeten zijn. Daarom een setje van drie gekocht bij TeamWorkPhoto (voorbeelden van de filters onderaan).
In eerste instantie hield ik het filter gewoon met de hand voor mijn Canon 10-22mm f/3.5-4.5 lens. Op 10mm hoef je het filter echter maar iets schuin of te hoog te houden en je mist hoekjes of je hebt je vingers in beeld. Vandaar een Cokin groothoekhouder aangeschaft:

Deze bleek wijd open vignetting te geven op 10mm (afgeknepen naar f/8 blijft vignetting zichtbaar). Ook draait de houder _erg_ soepel om de adapterring op de lens heen. Dit zorgt ervoor dat bij het verschuiven van het filter in de houder, de houder altijd meedraait en vaak beweegt hij zelfs zonder het filter of de houder aan te raken. Als de houder iets gedraaid is, veroorzaakt hij nog veel meer vignetting...
Vignetting als de houder precies recht staat:

De standaard Cokinhouder draait erg stroef, aangezien er een speciaal pinnetje onderin zit om vrij draaien te voorkomen. Hij is echter een beetje te hoog voor een groothoeklens:

Vignetting op 10mm
:

De standaardhouder heeft ruimte voor drie schuiffilters. Aangezien er in mijn geval maar één nodig is, kan de rest eraf gezaagd worden. Om te bepalen waar het vignettingprobleem precies zit, zijn een aantal foto's met de originele groothoekhouder gemaakt in combinatie met een Hoya low profile filter tussen de adapterring en de lens:

De vignetting lijkt vooral van de zijkanten te komen. De originele Cokinhouder verzagen leek me zonde, dus vandaar een neppe van eBay gehaald. Deze miste wel het anti-rotatie-pinnetje, maar door de brakkie kwaliteit klemt hij standaard al vrij goed, iig een stuk beter dan de standaard Cokinhouders. De eBayhouder na zagen en schuren:

De vignettest:

Al duidelijk minder dan bij de officiele Cokin groothoekhouder. Dit heeft er waarschijnlijk mee te maken dan de Cokin groothoekhouder bovenop de filtersleuf nog een zinloos randje heeft staan. Ook heeft de bovenste strip, die het filter vastklemt, op de hoekjes twee rare, zinoze bobbels die ook extra in beeld komen.
De hoekjes lijken echter nogsteeds wat aan de donkere kant. Met het UV-filter ertussen blijkt dat te kloppen:

Het lijkt wel alsof het ronde gat in de houder in beeld komt. Waarschijnlijk scheelt het al een hoop als het gat groter gemaakt kan worden.

De dieper gelegen ring lijkt de boosdoener te zijn, is deze van belang voor de adapterring?

Lijkt er niet op. De adapterring rust enkel op het dikke stuk. Geen idee waarom die diepe ring daar dan nog zit, aangezien hij alleen maar in beeld kan komen. Het is helemaal raar dat deze ring zelfs nog in de groothoekvariant zit.
Met de Dremel de hoeken uitgehold tot aan het dikkere stuk:


Met het UV-filter ertussen zijn de donkere hoeken een stuk minder:

Het uiteindelijke resultaat van de bijgezaagde en uitgeholde standaard Cokinhouder op 10mm, wijd open: (Volgende twee foto's zijn 's avonds genomen itt de rest, waardoor de belichting iets anders is en het licht vooral van rechts komt. Vandaar dat de muur links donkerder lijkt, het is dus geen enorme vignetting
):

En de officiele Cokin groothoekhouder (hoekjes zijn storend donkerder):

Gezien de eenvoud van deze aanpassingen, snap ik werkelijk niet wie die groothoekhouder van Cokin zelf ontworpen heeft. Waarschijnlijk iemand die nog nooit een camera met groothoekobjectief heeft vastgehad, anders was er niet zo'n wanproduct uitgekomen
.
Kon zelf weinig info en vignettingvoorbeelden van de Cokinhouders op UWA's vinden, dus hopelijk hebben anderen hier ook wat aan.
Nog een paar voorbeeldjes van het effect van een ND-grad (allemaal 0.9, of drie stops, in dit geval):


Bij bewolking: dramatische lucht in combinatie met goed belichte voorgrond


Bij zon: lekkere blauwe lucht in combinatie met detail in de schaduwen


Nogmaals bewolking


Bij schemering: lucht krijgt meer een avondkleurtje


Nogmaals schemering


Nogmaals zon, maar nu met het filter schuin

Ook een leuke: het filter ondersteboven plaatsen en dan de grens tussen zwart en geen filter als hard edge gebruiken (zorgt jammer genoeg wel voor optische brekingsproblemen langs de rand van het kunststof)

Nogmaals omgekeerd filter, werkt ook goed bij zonsondergangen (kunststofrand zorgt voor gekke streep onderuit de zon)
Afgelopen kerst was het weer regelmatig erg grijs. Lastig met foto's maken, aangezien de lucht dan uitgebeten wit, of de voorgrond erg donker is. De donkere voorgrond kan in PS of LR wel weer een beetje opgehaald worden, maar als je niet al te veel wilt nabewerken, is dat verre van ideaal.
Daarom besloten om een aantal ND-grads te bestellen. Las dat de originele Cokinfilters gemaakt waren door het verloop aan te brengen op het kunststof en dus beschadigd kon raken door krassen. Ook scheen het verloop soms een rood/oranje kleurwaas achter te laten. Filters van het merk Hitech zouden deze problemen niet hebben. De kleurstof wordt in het kunststof aangebracht als het nog vloeibaar is, waardoor krassen, op een beetje flare na, vrijwel geen effect hebben. Ook zou de kleur neutraler moeten zijn. Daarom een setje van drie gekocht bij TeamWorkPhoto (voorbeelden van de filters onderaan).
In eerste instantie hield ik het filter gewoon met de hand voor mijn Canon 10-22mm f/3.5-4.5 lens. Op 10mm hoef je het filter echter maar iets schuin of te hoog te houden en je mist hoekjes of je hebt je vingers in beeld. Vandaar een Cokin groothoekhouder aangeschaft:

Deze bleek wijd open vignetting te geven op 10mm (afgeknepen naar f/8 blijft vignetting zichtbaar). Ook draait de houder _erg_ soepel om de adapterring op de lens heen. Dit zorgt ervoor dat bij het verschuiven van het filter in de houder, de houder altijd meedraait en vaak beweegt hij zelfs zonder het filter of de houder aan te raken. Als de houder iets gedraaid is, veroorzaakt hij nog veel meer vignetting...
Vignetting als de houder precies recht staat:

De standaard Cokinhouder draait erg stroef, aangezien er een speciaal pinnetje onderin zit om vrij draaien te voorkomen. Hij is echter een beetje te hoog voor een groothoeklens:

Vignetting op 10mm

De standaardhouder heeft ruimte voor drie schuiffilters. Aangezien er in mijn geval maar één nodig is, kan de rest eraf gezaagd worden. Om te bepalen waar het vignettingprobleem precies zit, zijn een aantal foto's met de originele groothoekhouder gemaakt in combinatie met een Hoya low profile filter tussen de adapterring en de lens:

De vignetting lijkt vooral van de zijkanten te komen. De originele Cokinhouder verzagen leek me zonde, dus vandaar een neppe van eBay gehaald. Deze miste wel het anti-rotatie-pinnetje, maar door de brakkie kwaliteit klemt hij standaard al vrij goed, iig een stuk beter dan de standaard Cokinhouders. De eBayhouder na zagen en schuren:

De vignettest:

Al duidelijk minder dan bij de officiele Cokin groothoekhouder. Dit heeft er waarschijnlijk mee te maken dan de Cokin groothoekhouder bovenop de filtersleuf nog een zinloos randje heeft staan. Ook heeft de bovenste strip, die het filter vastklemt, op de hoekjes twee rare, zinoze bobbels die ook extra in beeld komen.
De hoekjes lijken echter nogsteeds wat aan de donkere kant. Met het UV-filter ertussen blijkt dat te kloppen:

Het lijkt wel alsof het ronde gat in de houder in beeld komt. Waarschijnlijk scheelt het al een hoop als het gat groter gemaakt kan worden.

De dieper gelegen ring lijkt de boosdoener te zijn, is deze van belang voor de adapterring?

Lijkt er niet op. De adapterring rust enkel op het dikke stuk. Geen idee waarom die diepe ring daar dan nog zit, aangezien hij alleen maar in beeld kan komen. Het is helemaal raar dat deze ring zelfs nog in de groothoekvariant zit.
Met de Dremel de hoeken uitgehold tot aan het dikkere stuk:


Met het UV-filter ertussen zijn de donkere hoeken een stuk minder:

Het uiteindelijke resultaat van de bijgezaagde en uitgeholde standaard Cokinhouder op 10mm, wijd open: (Volgende twee foto's zijn 's avonds genomen itt de rest, waardoor de belichting iets anders is en het licht vooral van rechts komt. Vandaar dat de muur links donkerder lijkt, het is dus geen enorme vignetting

En de officiele Cokin groothoekhouder (hoekjes zijn storend donkerder):

Gezien de eenvoud van deze aanpassingen, snap ik werkelijk niet wie die groothoekhouder van Cokin zelf ontworpen heeft. Waarschijnlijk iemand die nog nooit een camera met groothoekobjectief heeft vastgehad, anders was er niet zo'n wanproduct uitgekomen
Kon zelf weinig info en vignettingvoorbeelden van de Cokinhouders op UWA's vinden, dus hopelijk hebben anderen hier ook wat aan.
Nog een paar voorbeeldjes van het effect van een ND-grad (allemaal 0.9, of drie stops, in dit geval):


Bij bewolking: dramatische lucht in combinatie met goed belichte voorgrond


Bij zon: lekkere blauwe lucht in combinatie met detail in de schaduwen


Nogmaals bewolking


Bij schemering: lucht krijgt meer een avondkleurtje


Nogmaals schemering


Nogmaals zon, maar nu met het filter schuin

Ook een leuke: het filter ondersteboven plaatsen en dan de grens tussen zwart en geen filter als hard edge gebruiken (zorgt jammer genoeg wel voor optische brekingsproblemen langs de rand van het kunststof)

Nogmaals omgekeerd filter, werkt ook goed bij zonsondergangen (kunststofrand zorgt voor gekke streep onderuit de zon)