[analoog] nacht/sterrenfotografie AE-1

[bartbh]

Ik heb hier een oude Canon AE-1 met een 50mm/F1.8 en een 70-210mm/F4 liggen. Aangezien ik niet echt veel ervaring heb met fotografie wil ik voordat overstap naar de digitale fotografie (400D) eerst hier nog eens mee gaan spelen.

Een rolletje (36/400ASA) heb ik al volgeschoten op klaarlichte dag, nog wel allemaal op de A modus, maar dat boeit niet direct. Wel heb ik 2 foto's 's nachts geschoten (met statief en draadonspanner) van een voorbijrijdende auto. Een daarvan is redelijk gelukt, de ander totaal niet.

Nu wil ik eens gaan proberen om op een heldere nacht sterren te gaan fotograferen. Waarvan eigenlijk het liefst 2 versies:

• 1 waarbij de sterren er scherp op staan, dus met een relatief korte sluitertijd
• en 1 waarbij de sterren streepjes worden door de draaiing van de aarde

Hierbij heeft de laatste mijn voorkeur, omdat de 1e eventueel ook nog te doen is met m'n Ixus digicam.

Nu m'n vraag/hulprequest, waar moet ik allemaal op letten en wat ben ik nodig?

• welke lens? En evt hoever inzoomen? En scherpstellen?
• welke filmgevoeligheid? 400 of 800 om zoveel mogelijk licht op te vangen?
• statief, lijkt me duidelijk
• draadonspanner, ook duidelijk
• welk diafragma? groot lijkt me? Dus 1.8 of 4 afhankelijk van de lens.
• welke sluitertijd? Lang vanzelfsprekend, maar in welke richting moet ik dan denken? 30sec of nog veel meer?

En er zijn vast nog meer dingen waar ik op moet letten maar wat ik zo snel niet kan bedenken.


Misschien wel een beetje veel vragen, maar met een digicam was ik gewoon naar buiten gestapt en via learning-by-doing wat geprobeerd. Dan kun je wat proberen/uitvogelen en kun je snel het resultaat terug zien en hier evt op anticiperen. Dit gaat bij analoog dus niet lukken

[YellowCube]

Sterren scherp: zo'n kort mogelijk sluitertijd en een klein diafragma (hoog f/nummer). Hoe kleiner het diafragma hoe duidelijker de sterren gedefinieerd worden (met een groot diafragma gaan lichtbronnen overstralen)
Dat is nogal tegenstrijdig, maar dat kun je enigzins oplossen door een hoge iso te pakken. Kies dan ook de 50mm lens. Met een telelens zie je de beweging van de sterren meer dan met een korte lens.

Strepen:

een zo lang mogelijke sluitertijd en het liefst ook een klein diafragma. Als je lang gerekte strepen wilt hebben moet je lange sluitertijden aanhouden (zeker +30 seconden).

[AugmentoR]

Hmm, ik zou zeggen gooi open dat diafragma, zeker met een 400 ASA filmpje. Ik zou het meest met de 50/1.8 gaan experimenteren, dan krijg je met een sluitertijd van 15 sec een redeliljk streeploos resultaat (ik neem ff aan dat je geen meedraaiend statief hebt) en krijg je meer sterren op beeld dan je met het blote oog kunt zien (zeker als je weinig strooilicht hebt van stedelijke gebieden).

Als je boven de 15 seconden gaat zitten krijg je uiteraard strepen, maar als dat je bedoelde effect is, dan moet je het diafragma wel meer knijpen, tegen overbelichting van de achtergrond. Bijv. voor 5 minuten 400ASA zet ik het diafragma op f/8 of f/11.

Als je het lange eind van je 70-210 gaat gebruiken zul je overigens terug moeten gaan tot aanzienlijk kortere sluitertijden (tot minder dan 1 sec of zo om het echt streeploos te houden) met bijbehorend mindere aantallen sterren, en ach, sterren blijven toch puntbronnen, hoever je ook inzoomt. Het helpt bij inzoomen natuurlijk om snellere film (ASA1600) en/of snellere objectieven te gebruiken, maar zonder een meedraaiend statief blijven de mogelijkheden hiervoor begrensd.

Het enige waarom ik soms inzoom op sterren is om bijv. bepaalde sterrenbeelden te isoleren (Orion!). Statief en draadontspannier is inderdaad onontbeerlijk (net als een digitale camera eigenlijk ;-)

[ Voor 4% gewijzigd door AugmentoR op 02-03-2008 01:41 ]

[bartbh]

Alvast bedankt voor de tips
Als het een dezer dagen een beetje helder is ga ik eens een poging wagen, kijken of ik er nog wat van kan maken.

[Wijnands]

Langere lens kan wel helpen als je in een omgeving met veel lichtveruiling zit. Heb zelfs wel 's lui gezien die een halve meter regenpijp op hun camera monteren.

[bartbh]

Het valt hier nog mee met de lichtvervuiling. Dus ik denk dat ik eerst maar eens een paar shots ga wagen met de 50mm.

[PageFault]

bartbh schreef op woensdag 05 maart 2008 @ 16:20:
Het valt hier nog mee met de lichtvervuiling. Dus ik denk dat ik eerst maar eens een paar shots ga wagen met de 50mm.

Zoals gezegd: diafragma helemaal dicht (hoge f-waarde). Verder ISO zo laag mogelijk. Dik statief. Draadontspanner.

Zijn de strepen nog niet lang genoeg, dan heb je nog voorzetlenzen om alleen maar licht tegen te houden. Die kun je ook stacken. Op deze manier kun je de sluitertijd nog langer krijgen. Deze truc wordt ook vaak gebruikt bij watervallen.

[RoyBijster]

Verwacht overigens geen mooie plaatjes van sterrenstelsels e.d. zoals Wikipedia: Afbeelding:Abell S740, cropped to ESO 325-G004.jpg

Mijn schoonvader doet toevallig zelf aan astrofotografie en gebruikt daar specifieke apparatuur voor met sluitertijden van soms 30 tot 90 minuten en een meedraaiende opstelling.

Voor de rest kan ik me gewoon aansluiten bij de rest lijkt me.
Het is wellicht aan te raden een keer naar een heide te rijden, daar is de hoeveelheid strooilicht een stuk kleiner.

[bartbh]

RoyBijster schreef op woensdag 05 maart 2008 @ 16:52:
Verwacht overigens geen mooie plaatjes van sterrenstelsels e.d. zoals Wikipedia: Afbeelding:Abell S740, cropped to ESO 325-G004.jpg

Aan zo'n afbeelding zat ik ook te denken. Op dit moment ben ik van allerlei foto's aan het maken (van macro, nacht tot portret) om te kijken wat ik leuk vind en wat me bevalt. En of ik nu wel of niet door moet gaan met het aanschaffen van een dslr, aangezien het toch een smak geld blijft.

[RoyBijster]

Je bent in ieder geval gewaarschuwd dat je dat NIET gaat krijgen voorlopig

[bartbh]

RoyBijster schreef op woensdag 05 maart 2008 @ 17:04:
Je bent in ieder geval gewaarschuwd dat je dat NIET gaat krijgen voorlopig

Danku
Maar zolang het geen helemaal zwarte foto's worden ben ik al lang tevreden

[DrBOB101]

Met jou 50mm/f1.8 zou je makkelijk met een ISO400 rolletje aan 't werk moeten kunnen, 10-20 sec sluitertijd voor foto's zonder strepen.
Helaas zijn een aantal mooie sterrenbeelden ondertussen richting de horizon aan 't gaan.

Deze foto heb ik laatst gemaakt, paar km buiten Hoogeveen:
Digitaal, dat dan weer wel, Canon 40D, 14-40mm @ 22mm, f/5, 30 sec, ISO1000, zelfontspanner, en dan maar zo stil mogelijk staan

[Anoniem: 87842]

Ik wil dit binnenkort ook proberen, maar dan met 'n gebouw op de voorgrond, en dan met 'n getrokken sterrenhemel (lange sluitertijd). Ik heb hiervoor 'n remote aangeschaft van 't onbekende merk X waarmee je de sluiter zogenaamd kunt Locken. Op die manier kun je 'm zolang open laten staan als je wilt.
Voorbeeld van wat ik graag wil maken is:
Groot voorbeeld
En een ander voorbeeld:

edit:
Dit doe ik dan wel digitaal.

[ Voor 4% gewijzigd door Anoniem: 87842 op 05-03-2008 21:02 ]

[AugmentoR]

En als je dan een beetje je best doet

[JWfx]

AugmentoR schreef op donderdag 06 maart 2008 @ 00:47:
En als je dan een beetje je best doet

Hm, vreemd. Ik dacht dat dat alleen lukte met zo'n 'tegen de draaiing van de aarde in draaiend'-statief, maar dan had die rots bewogen moeten zijn.

Maar goed, het resultaat mag er duidelijk zijn.

[Magic]

Volgens mij is dat gephotoshopped, 1 foto met zo'n draaiend statief, en 1 "gewone" foto.

en zoniet: Dat wil ik ook Alhoewel ik het betwijfel of dat in nederland lukt met al die lichtvervuiling.

[ Voor 39% gewijzigd door Magic op 06-03-2008 12:16 ]

[byontik]

AugmentoR schreef op donderdag 06 maart 2008 @ 00:47:
En als je dan een beetje je best doet

In de comments staat:

Thanks for the comment. The exposure is 30 seconds, ISO 3200, 15mm fisheye, 2.8. It has a strong contrast curve applied in post. Foreground light is provided by two of us loons running around with headlamps on, and one flashlight on Chimney Rock.

Exposure was just done by trial and error. I used ISO 3200 to prevent motion blur. Any longer than 30 seconds and the stars lose their shape. It took a team of three to make the image, between the headlamps, composition, and flashlight. Trial and error to get the light to look good in the foreground, and some local enhancement to the pillar in photoshop finished it off.

[Aham brahmasmi]

Ben een aardige site tegengekomen met tips voor de techniek voor sterrensporen fotograferen:

http://www.weerfotografie...ronomie&pagina=stersporen

[bartbh]

Hmm, ik heb wat foto's gemaakt... En deze laten ontwikkelen bij Kruidvat -> alle foto's behalve de nachtfoto's hebben ze afgedrukt

Heb nog ff op de negatieven gekeken, maar er staat toch echt wel wat op. Ga maar eens ff iemand opzoeken met een (simpele) negatiefscanner en kijken of we er dan wat van kunnen maken.

[ Voor 3% gewijzigd door bartbh op 15-03-2008 19:35 ]

[GoT]

Wat tips: http://www.cameralabs.com...w_astro-photography.shtml

[sapphire]

kruidvat, daar noem je ook iets...
ik heb er 1x foto's laten ontwikkellen en zelf ik als kleureblinde kon nog zien dat er geen hout van die kleuren klopte op de foto's.

[bartbh]

sapphire schreef op zaterdag 15 maart 2008 @ 20:00:
kruidvat, daar noem je ook iets...
ik heb er 1x foto's laten ontwikkellen en zelf ik als kleureblinde kon nog zien dat er geen hout van die kleuren klopte op de foto's.

Heb er wel vaker foto's af laten drukken. An sich wil het meestal wel.

Maar nu is het een drama, die nachtfoto's zijn niet afgedrukt en de rest van de (binnen)foto's zijn allemaal heel erg rood/geelig. Geen idee hoe dat komt.

[TranceSetter]

bartbh schreef op zondag 16 maart 2008 @ 13:09:
[...]
Heb er wel vaker foto's af laten drukken. An sich wil het meestal wel.

Maar nu is het een drama, die nachtfoto's zijn niet afgedrukt en de rest van de (binnen)foto's zijn allemaal heel erg rood/geelig. Geen idee hoe dat komt.

Bij kruitvat besluiten ze vaak om de hele donkere foto's eruit te halen. Anders betalen mensen voor 'lege' foto's.

Raar maar waar

[Anoniem: 14829]

Foto's met 90%+ zwart zijn voor normale afdrukcentrales niet automatisch te verwerken. Dan heb je handafdrukken nodig, en die zijn prijzig (een ervaren afdrukker moet dan de boel instellen, en die jongens zijn niet goedkoop per uur).
Wil je in de toekomst de hemel blijven fotograferen, dan is een Nikon of Minolta scanner aan te raden, of een dSLR die goed omgaat met lange sluitertijden (CMOS is hier in 't voordeel).

[PageFault]

Anoniem: 14829 schreef op zondag 16 maart 2008 @ 23:41:
Foto's met 90%+ zwart zijn voor normale afdrukcentrales niet automatisch te verwerken. Dan heb je handafdrukken nodig, en die zijn prijzig (een ervaren afdrukker moet dan de boel instellen, en die jongens zijn niet goedkoop per uur).
Wil je in de toekomst de hemel blijven fotograferen, dan is een Nikon of Minolta scanner aan te raden, of een dSLR die goed omgaat met lange sluitertijden (CMOS is hier in 't voordeel).

Hoe gaat een afdrukcentrale dan om met een gescande foto? Toch niet veel anders dan een digitaal geschoten beeld, neem ik aan? Bij profoto net weet ik dat zodra er een photoshop tag in de JPEG staat, dat ie uit de automatic "enhancement" workflow gaat.

CMOS heeft een groot nadeel qua ruis. Met de goedkoopste CCD webcam kun je ruisarmere beelden krijgen dat de duurste CMOS camera.... Bij astrofotografie moet je de sensor gewoon flink koud maken (met bijv. stikstof) en je hebt zo goed als geen ruis. Dit is een wijdgebruikte truc.

Konica-Minolta is helaas gestopt met het maken van fotografische produkten (ze maken nog steeds scannners, voor bijv. copiers). Ik heb de laatste van ze, de Elitescan 5400 II. Een aanrader. Anders moet je kijken naar een van de Nikon's (de V, 8000, 9000 etc.).

[Tranquility]

PageFault schreef op maandag 17 maart 2008 @ 13:34:
[...]
CMOS heeft een groot nadeel qua ruis. Met de goedkoopste CCD webcam kun je ruisarmere beelden krijgen dat de duurste CMOS camera.... Bij astrofotografie moet je de sensor gewoon flink koud maken (met bijv. stikstof) en je hebt zo goed als geen ruis. Dit is een wijdgebruikte truc.

Volgens mij sla je hier de plank volledig mis.
CMOS sensors zijn in de DSLR-wereld het meest ruisarm. Ze zijn beter in staat om een clean plaatje op hoge ISO te produceren dan een CCD. Kijk maar naar de huidige Canon digitale DSLR's en vooral de nieuwe Nikon D300 die voor het eerst een CMOS-sensor gebruikt. Kun je gewoon op ISO 1600 mee fotograferen zonder noemenswaardige ruis.

Waar jij je mee vergist zijn waarschijnlijk die hele goedkope low-res sensortjes in webcams of camera's van mobiele telefoons. Low-res CMOS sensors zijn goedkoper te produceren dan low-res CCD's

Digitale (amateur)astrofotografie is ideaal voer voor een D300, die is extreem ruisarm op hoge ISO.
Alleen jammer dat je een mooie en heldere sterrenhemel zelden ziet in Nederland door die rotkassen waarvan dat smerige amberkleurige natriumlicht tot op de wolken schijnt...

Voor mooie sterrenfoto's moet je naar Zuid Frankrijk, Spanje of Portugal denk ik.

[ Voor 63% gewijzigd door Tranquility op 19-03-2008 00:57 ]

[PageFault]

JazzySOB schreef op woensdag 19 maart 2008 @ 00:45:
[...]


Volgens mij sla je hier de plank volledig mis.
CMOS sensors zijn in de DSLR-wereld het meest ruisarm. Ze zijn beter in staat om een clean plaatje op hoge ISO te produceren dan een CCD. Kijk maar naar de huidige Canon digitale DSLR's en vooral de nieuwe Nikon D300 die voor het eerst een CMOS-sensor gebruikt. Kun je gewoon op ISO 1600 mee fotograferen zonder noemenswaardige ruis.

Waar jij je mee vergist zijn waarschijnlijk die hele goedkope low-res sensortjes in webcams of camera's van mobiele telefoons. Low-res CMOS sensors zijn goedkoper te produceren dan low-res CCD's

Digitale (amateur)astrofotografie is ideaal voer voor een D300, die is extreem ruisarm op hoge ISO.
Alleen jammer dat je een mooie en heldere sterrenhemel zelden ziet in Nederland door die rotkassen waarvan dat smerige amberkleurige natriumlicht tot op de wolken schijnt...

Voor mooie sterrenfoto's moet je naar Zuid Frankrijk, Spanje of Portugal denk ik.

toon volledige bericht

Ik heb slechts 3 jaar met de sensors gewerkt (hard- en software). Met name de D300 maakt gebruik van een erg goede ruisonderdrukking. CCD blijft (bij dezelfde pixeloppervlak) winnen op alle fronten. Dit komt aan de ene kant door het procent oppervlak van de sensor tov aansturingselektronica (bij CCD kan die erachter, bij CMOS zit het tussen de sensors in). Anderszijds zijn de sensoreigenschappen heel divers.

Overigens is CMOS ALTIJD goedkoper om te maken dan CCD. Bijkomend voordeel is dat je de AD conversie en andere leuke dingen al op de CMOS chip kunt bakken. In tegenstelling tot CCD

Voor mooie sterrenhemels ben je denk ik het beste af op het zuidelijke halfrond. Op zich geen straf, daar zijn erg leuke vakantie oorden ;-)

[Anoniem: 151313]

PageFault schreef op woensdag 19 maart 2008 @ 12:50:
[...]


Ik heb slechts 3 jaar met de sensors gewerkt (hard- en software). Met name de D300 maakt gebruik van een erg goede ruisonderdrukking. CCD blijft (bij dezelfde pixeloppervlak) winnen op alle fronten. Dit komt aan de ene kant door het procent oppervlak van de sensor tov aansturingselektronica (bij CCD kan die erachter, bij CMOS zit het tussen de sensors in). Anderszijds zijn de sensoreigenschappen heel divers.

Overigens is CMOS ALTIJD goedkoper om te maken dan CCD. Bijkomend voordeel is dat je de AD conversie en andere leuke dingen al op de CMOS chip kunt bakken. In tegenstelling tot CCD

Voor mooie sterrenhemels ben je denk ik het beste af op het zuidelijke halfrond. Op zich geen straf, daar zijn erg leuke vakantie oorden ;-)

Kan wel zijn, klopt ook wel met wat op internet gepubliceerd wordt. DSLR's bepakt met CMOS sensor presteren echter ontzettend veel beter op ruisonderdrukking dan DSLR's met CCD. Dus CMOS heeft in de praktijk een groot voordeel

[PageFault]

Anoniem: 151313 schreef op woensdag 19 maart 2008 @ 14:08:
[...]


Kan wel zijn, klopt ook wel met wat op internet gepubliceerd wordt. DSLR's bepakt met CMOS sensor presteren echter ontzettend veel beter op ruisonderdrukking dan DSLR's met CCD. Dus CMOS heeft in de praktijk een groot voordeel

Misschien moet je DSLR los zien van sensor ontwikkeling. Om eerder genoemde voordelen van CMOS wordt vaak (tegenwoordig bijna altijd) gekozen als technologie voor DSLRs. Of DSLRs met CMOS beter presteren staat dus los van het feit dat CCD beter presteert dan CMOS...

[Aham brahmasmi]

Wel een leuk feitje: van de 20D is niet zo heel lang geleden een model speciaal voor astrofotografie uitgebracht door Canon - de EOS 20Da.

Als je je even een klein beetje in astrofotografie verdiept lees je snel genoeg dat ze daarbij monochroom CCD's gebruiken. Het zijn heel andere omstandigheden waaronder de camera gebruikt wordt en een erg specifiek soort onderwerpen, waarvoor sensoren met een zo ideaal mogelijke karakteristiek zijn ontwikkeld, en dat zijn dus CCD's.

[Erasmo]

Even een flinke kick, ik heb nu een aantal mooie locaties waar ik nog nachtfoto's wil gaan maken. Heb al een poging gedaan met mijn DSLR maar met sluitertijden van meer dan een minuut loop je toch wel aardig tegen ruis op.
Gelukkig heb ik hier nog een mooi middenformaatsetje liggen wat ik ervoor wil gebruiken, maar welke MF-films zijn er nog beschikbaar die mooie resultaten geven?

[Gizz]

Heb al een poging gedaan met mijn DSLR maar met sluitertijden van meer dan een minuut loop je toch wel aardig tegen ruis op.

Stond je iso wel zo laag mogelijk dan?

Verder: stacking! Stapel meerdere foto's op elkaar. Scheelt bakken ruis en heeft ook nog wat andere voordelen. Hier staat een artikel over star trails + stacken.

[MadButcher]

Gizz schreef op maandag 23 februari 2009 @ 17:48:
[...]

Stond je iso wel zo laag mogelijk dan?

Verder: stacking! Stapel meerdere foto's op elkaar. Scheelt bakken ruis en heeft ook nog wat andere voordelen. Hier staat een artikel over star trails + stacken.

Stacken had ik al voor mezelf uitgevonden om met een compactcamera zo min mogelijk ruis te krijgen van statische onderwerpen. Werkt idd heel goed, maar is ook logisch. Ik deed dat m.b.v. Photomatix.

[Erasmo]

Gizz schreef op maandag 23 februari 2009 @ 17:48:
[...]

Stond je iso wel zo laag mogelijk dan?

Verder: stacking! Stapel meerdere foto's op elkaar. Scheelt bakken ruis en heeft ook nog wat andere voordelen. Hier staat een artikel over star trails + stacken.

Jup, op dit formaat valt het nog wel mee:



Maar ik wil er ook een aantal grote afdrukken van laten maken en dan is de ruis behoorlijk aanwezig.

En bovendien, MF is met grote afdrukken sowieso lekkerder als een cropsensortje