Groter denken dan je bent

[mux]

Het valt me bij mezelf de laatste tijd heel erg op dat ik over mezelf nadenk alsof ik belangrijker en 'groter' (figuurlijk, uiteraard) ben dan ik eigenlijk ben. Bijvoorbeeld, ik beredeneer vrij regelmatig voor mezelf dat ik iets 'wel binnen zo en zoveel tijd afkrijg' terwijl ik van tevoren prima kan nadenken dat ik gewoon hard ga zitten soggen en wat ik ook wil doen nooit binnen die tijd afkrijg. Er zijn genoeg momenten waarop ik duidelijk de overhand heb in een discussie of situatie, maar het komt best wel eens voor dat ik in navolging daarvan mijzelf overschat en de tegenpartij onderschat (wat dan weer het positieve effect heeft dat ik daarna blij verrast ben in mijn tegenpartij).

Dit kan ik uitbreiden naar discussies op W&L waar ik vaak ecteinascidin en gambieter discussies zie aangaan waar ze duidelijk aansturen op een voorbedachte discussielijn (bijvoorbeeld door een heel cru gesteld standpunt) en meer dan eens uitvinden dat hun tegenpartij een beter (of uberhaupt een) tegenargument bedenkt dat ze hadden verwacht, waarna soms ofwel een reeks argumenten doodloopt, of een nieuwe wordt gestart om alsnog hun gelijk te halen. (voorbeeld: 'waarom zo scherp op het christelijk geloof', proef de zelfverzekerdheid terug in de posts).

Het moge duidelijk zijn dat dit puur emotie is: iemand denkt de overhand te hebben en doet daardoor sterkere uitspraken dan objectief gerechtvaardigd, waardoor hij/zij in de problemen (kan) kom(t)(en).

Het zijn nogal vage termen waarin ik spreek maar mijn discussiepunt is: herken je dit gedrag in jezelf terug en kun je het benoemen zodra je het 'doet'?

Belangrijker nog: zie je dit als een positieve eigenschap, negatieve eigenschap en probeer je het tegen te gaan? Is het gezond om dat te doen? Is het een deel van iemand emotie die goed is om te zien, zeker op een forum als tweakers waar men geduldig genoeg is om zoiets te ondervangen en niet meteen terug scheldt?

Ik geloof aan de ene kant niet in het indammen van emoties, hoe dan ook. Emoties moet je laten zien, het is bijvoorbeeld in mijn ogen heel goed om te schelden; dat heeft een gezonde functie. Maar ik merk ook dat mijn geloofwaardigheid echt geschaad kan worden als ik eens één aanname teveel als feit presenteer omdat ik weer eens heel zeker van mijn zaak ben en weet dat de tegenpartij niet genoeg kennis heeft om mijn fout (want dat is het) in te zien. Zo kun je in mijn ogen de grootste zonde ooit begaan: leugens verspreiden als feit. Op die manier bekeken is het dus weer goed om in ieder geval op dit punt je emoties in te dammen?

[Bananenplant]

Je zwakten en beperkingen onder ogen zien doen mensen nu eenmaal niet graag.

[mux]

Zou dat de reden zijn dat dit topic zo storm loopt

[sajoku]

Mja het is in sommige gevallen een positieve eigenschap in andere kan het negatief uitpakken.
Het ligt eraan tegen wie en vooral ook hoe je het gebruikt.

Als ik zelf merk dat ik meer kennis heb dan mijn gesprekspartner over een bepaald onderwerp voel ik mij meer op mijn gemak. Hierdoor kom je (ik) waarschijnlijk wat dwingender over. Als je hiermee de ander voor de schenen trapt kan dit slecht uitpakken. Aan de andere kant voer jij het gesprek en kan jij het sturen naar wat jij wilt.

Door zo'n instelling neem je ook minder aan van andere. Wat volgens mij een goede eigenschap is omdat het hopelijk betekent dat je nieuwsgierig bent en dus veel onderzoek doet.

Het heeft dus zo zijn voordelen en nadelen, denk ik. Het kan best een interessante discussie worden, maar het zijn inderdaad een beetje vage termen. Komt misschien omdat iedereen het anders ervaart.

[mux]

Tsja, topicstarts van mij zijn ook meestal maar erg taai om te verteren, in combinatie met vage termen moet je volgens mij echt je eigen gedrag erin herkennen om het te begrijpen.

Ik voel me inderdaad ook meer op mijn gemak, maar als je echt veel meer weet dan je gesprekspartner ga je of zoals sommige profs op de universiteit op een kinderlijk niveau praten (wubbo ockels bijvoorbeeld, gaat op tweede-klasniveau even uitleggen hoe het broeikaseffect werkt in de eerste les sustainable engineering), of je gaat helemaal op in je eigen verhaal en op een heel ander niveau praten en vaak ook ongeremd/ongenuanceerd dingen zeggen. Wanneer je geen tegenspraak meer hebt heb ik vaak de neiging om ook zaken te gaan zeggen die gewoon niet waar zijn, al is het maar om te testen of de gesprekspartner het nog begrijpt. Ik kan me voorstellen dat het makkelijk is om die machtspositie te gebruiken om foute informatie te verspreiden.

[programfile]

Hier denk ik regelmatig over na. Ik heb heel vaak het gevoel dat ik iedereen de les probeer te lezen en dat mijn oogpunt de goeie is. Maar iedereen heeft voor zichzelf gelijk.

[Rey Nemaattori]

Ik doe vaak zat educated guesses, meestal pakken die aardig goed uit

In een internet discussie heb ik die neiging minder, omdat je iemand tekst woordelijk na kan lezen en evt. fallacies je er zo uit kan plukken, zelfs maanden laten...

[Konstantine]

Sowieso zijn reacties op het internet vaak veel gechargeerder dan in real life, omdat op het internet iedereen vrijwel anoniem is. Natuurlijk heb je je e-imago hoog te houden, maar het is nog altijd minder erg om op het internet afgekraakt te worden om je mening, dan in het echt. Kijk alleen maar naar de standaardreacties op www.fok.nl zodra er een nieuwsitem gepost wordt met daarin het woord moslim, islam, koran of allochtoon. Binnen een uur gegarandeerd meer dan 100 reacties die allemaal vol staan met krachttermen als 'multikul', 'linkse kerk', 'uitzetten', 'allochtonenknuffelaars' en 'rifapen' en vul de rest maar in.

Het enige wat mij wel zorgen baart, is dat deze radicalisering (als ik het even zo mag noemen ) op het internet ook zijn weerklank begint te krijgen in de rest van de samenleving. Tot voor kort werd men persoonlijk verantwoordelijk gehouden voor zijn/haar persoonlijke mening en zijn/haar uitlatingen. Tegenwoordig is het mogelijk volstrekt anoniem alles wat mooi en lelijk is te schreeuwen over alle mogelijk onderwerpen. Het risico daarvan is, dat mensen dat lezen en daardoor zelf ook hun mening een iets extremere vorm gaan geven. Het is ook precies daarom dat er zoveel geflamed wordt op fora; wanneer iemand iets een klein beetje overdrijft om een punt te maken, knalt een ander daar nog weer iets harder overheen. En precies dit zelfde gedrag zie je nu ook in de politiek. Wilders bijvoorbeeld roept de meest extreme dingen, waarschijnlijk om ergens halverwege zijn gelijk te kunnen krijgen. Nou heb ik wel enigszins mijn twijfels of Wilders niet echt zulke extreme gedachten heeft, maar het zou me ook niks verbazen als hij het gewoon overdrijft om een punt te maken. En daarmee gaat wel een hoop inhoudelijk debat verloren...

[gambieter]

ssj3gohan schreef op vrijdag 08 februari 2008 @ 17:14:
Dit kan ik uitbreiden naar discussies op W&L waar ik vaak ecteinascidin en gambieter discussies zie aangaan waar ze duidelijk aansturen op een voorbedachte discussielijn (bijvoorbeeld door een heel cru gesteld standpunt) en meer dan eens uitvinden dat hun tegenpartij een beter (of uberhaupt een) tegenargument bedenkt dat ze hadden verwacht, waarna soms ofwel een reeks argumenten doodloopt, of een nieuwe wordt gestart om alsnog hun gelijk te halen. (voorbeeld: 'waarom zo scherp op het christelijk geloof', proef de zelfverzekerdheid terug in de posts).

ssj3gohan schreef op vrijdag 08 februari 2008 @ 20:28:
Zou dat de reden zijn dat dit topic zo storm loopt

Tja, als je me uitdaagt terwijl ik internetloos op vakantie ben, dan moet je niet gaan klagen als er geen respons komt

Ik moet zeggen dat ik wat verrast ben door je stellingname, zeker door ecteinascidin en mij uit te zonderen. Er zijn veel meer van de W&L-regulars die stokpaardjes hebben, zoals Cheetah die een ongeneeslijke ID-er is, Jack Walsh die soms wel eens die neiging heeft maar veel milder, ucchan die beschaafd zijn gedachten onder woorden brengt maar veel bijbelteksten aanhaalt als zijnde de enige waarheid, etc etc. Misschien dat je het meer opvalt van ecteinascidin en mij omdat je eigen mening meer aansluit bij de L-kant dan de W-kant van W&L?

Het zijn nogal vage termen waarin ik spreek maar mijn discussiepunt is: herken je dit gedrag in jezelf terug en kun je het benoemen zodra je het 'doet'?

Ik weet van mezelf dat ik anti-religie ben en dat pseudo-wetenschap als ID me zwaar irriteert zodra het zich als wetenschap gaat voordoen; zolang het in het religiedeel blijft heb ik er niets tegen. Ik erger me aan mensen die een evolutietheorie-stroman maken en die gaan aanvallen omdat de werkelijkheid niet strookt met hun religie. Vast en zeker maak ik ook wel eens een religie-stroman, niets menselijks...

Ik ben het in ieder geval niet met je eens dat de "tegenpartij" zo goed redeneert dat ze hier discussies "winnen", het is eerder zo dat het saai wordt tegen een herhalingsmuur aan te praten. Ook voel ik me soms teveel meegesleept om het goed genoeg onder woorden te kunnen brengen, of ontbreekt de tijd en zin gewoon .

Belangrijker nog: zie je dit als een positieve eigenschap, negatieve eigenschap en probeer je het tegen te gaan? Is het gezond om dat te doen? Is het een deel van iemand emotie die goed is om te zien, zeker op een forum als tweakers waar men geduldig genoeg is om zoiets te ondervangen en niet meteen terug scheldt?

Wie scheld er hier in W&L? Afgezien van een enkele reactie is er eigenlijk meestal behoorlijk respect voor elkaar. Ik heb het idee dat de moderatoren meer werk hebben aan het bijsturen/on-topic houden van discussies dan aan editen van ongewenste bijdragen .

Ik geloof aan de ene kant niet in het indammen van emoties, hoe dan ook. Emoties moet je laten zien, het is bijvoorbeeld in mijn ogen heel goed om te schelden; dat heeft een gezonde functie. Maar ik merk ook dat mijn geloofwaardigheid echt geschaad kan worden als ik eens één aanname teveel als feit presenteer omdat ik weer eens heel zeker van mijn zaak ben en weet dat de tegenpartij niet genoeg kennis heeft om mijn fout (want dat is het) in te zien. Zo kun je in mijn ogen de grootste zonde ooit begaan: leugens verspreiden als feit. Op die manier bekeken is het dus weer goed om in ieder geval op dit punt je emoties in te dammen?

Kun je je voorstellen dat dit gevoel opkomt bij agnosten en atheisten, of wetenschappers als er weer eens een bijbelquote tevoorschijn wordt gehaald? Dat het bestaan van een godheid als waarheid wordt gepostuleerd, omdat de poster meent dat zijn waarheid voor iedereen geld? En dan nog beledigd is als er mensen zijn die daar niet in meegaan?

In W&L zie je allerlei discussietechnieken en -trucs langskomen. Vooral de evolutietheorie is een geliefd onderwerp, al staan die discussies imo niet op al te hoog niveau doordat er veel mensen in discussieren die te weinig van de materie afweten en alleen een beetje oppervlakkige, verouderde kennis hebben. Het zou wel eens interessant zijn als er een topic wordt geopend waar de levensbeschouwingen zich openstellen voor kritiek

[mux]

gambieter schreef op dinsdag 19 februari 2008 @ 02:30:
[...]


[...]

Tja, als je me uitdaagt terwijl ik internetloos op vakantie ben, dan moet je niet gaan klagen als er geen respons komt

Ik moet zeggen dat ik wat verrast ben door je stellingname, zeker door ecteinascidin en mij uit te zonderen. Er zijn veel meer van de W&L-regulars die stokpaardjes hebben, zoals Cheetah die een ongeneeslijke ID-er is, Jack Walsh die soms wel eens die neiging heeft maar veel milder, ucchan die beschaafd zijn gedachten onder woorden brengt maar veel bijbelteksten aanhaalt als zijnde de enige waarheid, etc etc. Misschien dat je het meer opvalt van ecteinascidin en mij omdat je eigen mening meer aansluit bij de L-kant dan de W-kant van W&L?

Uiteraard, het was ook meer als voorbeeld dan als uitputtende lijst bedoeld. Ik kan posts aanhalen waarin zelfs de meest sympathieke mensen zich laten meeslepen door zichzelf, but that would be missing the point. Oh, was de vakantie trouwens leuk?

Ik weet van mezelf dat ik anti-religie ben en dat pseudo-wetenschap als ID me zwaar irriteert zodra het zich als wetenschap gaat voordoen; zolang het in het religiedeel blijft heb ik er niets tegen. Ik erger me aan mensen die een evolutietheorie-stroman maken en die gaan aanvallen omdat de werkelijkheid niet strookt met hun religie. Vast en zeker maak ik ook wel eens een religie-stroman, niets menselijks...

Ik ben het in ieder geval niet met je eens dat de "tegenpartij" zo goed redeneert dat ze hier discussies "winnen", het is eerder zo dat het saai wordt tegen een herhalingsmuur aan te praten. Ook voel ik me soms teveel meegesleept om het goed genoeg onder woorden te kunnen brengen, of ontbreekt de tijd en zin gewoon .

Ik kan me ook niet zo snel iets herinneren waar jij wordt afgezeken, maar de stelling was ook algemeen en niet persé alleen op ecteinascidin en jou gericht.

Wie scheld er hier in W&L? Afgezien van een enkele reactie is er eigenlijk meestal behoorlijk respect voor elkaar. Ik heb het idee dat de moderatoren meer werk hebben aan het bijsturen/on-topic houden van discussies dan aan editen van ongewenste bijdragen .

Ik herinner me nog wel een draadje of twee met Exuimtum/Rogresalor....

Kun je je voorstellen dat dit gevoel opkomt bij agnosten en atheisten, of wetenschappers als er weer eens een bijbelquote tevoorschijn wordt gehaald? Dat het bestaan van een godheid als waarheid wordt gepostuleerd, omdat de poster meent dat zijn waarheid voor iedereen geld? En dan nog beledigd is als er mensen zijn die daar niet in meegaan?

In W&L zie je allerlei discussietechnieken en -trucs langskomen. Vooral de evolutietheorie is een geliefd onderwerp, al staan die discussies imo niet op al te hoog niveau doordat er veel mensen in discussieren die te weinig van de materie afweten en alleen een beetje oppervlakkige, verouderde kennis hebben. Het zou wel eens interessant zijn als er een topic wordt geopend waar de levensbeschouwingen zich openstellen voor kritiek

Het gaat mij er om dat je na tien keer toch wel in elk objectief opzicht kunt stellen dat je het allang weet en misschien eens jezelf kunt beteugelen in je enthousiasme om er als een vrachttrein tegenin te gaan (hoewel deze stelling op jou gericht lijkt, bedoel ik hem algemeen). Zeker in het forum W&L waar behoorlijk intelligente mensen zitten zou je denken dat op een gegeven moment iemand die weer eens een PMM post maakt meteen een A4tje met onweerlegbare bewijzen tegen het bestaan hiervan voor zijn neus krijgt en niet eens meer de kans heeft om te reageren, in plaats van een heel draadje met half aan elkaar hangende pseudobewijzen vol gaten die veel te makkelijk te weerleggen zijn en mensen alleen maar valse hoop geven dat ze misschien wel eens een opvatting zouden hebben die steek houdt. Steekhoudt. Hoe je dat ook zegt.

Niet dat ik ooit zou willen dat dit gebeurt, maar wat ik probeer te zeggen is: de kwaliteit van de discussie en de kwaliteit van de argumenten verbetert niet in de tijd, en dat hangt 1 op 1 samen met mijn punt dat mensen keer op keer de fout maken zichzelf toch te overschatten in een discussie terwijl ervaring zou moeten hebben geleerd dat je meer moet oppassen met je posts wil je een dominante positie krijgen in de discussie.

Zelf heb ik veel geleerd van W&L en een tegenhanger in een ander forum qua discussietechnieken en de kwaliteit van mijn argumentatie is daardoor in de afgelopen twee jaar wel verbeterd, hopelijk zet die trend door. Dwaal ik af?

Konstantine schreef op donderdag 14 februari 2008 @ 12:13:
Het enige wat mij wel zorgen baart, is dat deze radicalisering (als ik het even zo mag noemen ) op het internet ook zijn weerklank begint te krijgen in de rest van de samenleving. Tot voor kort werd men persoonlijk verantwoordelijk gehouden voor (...)

Ik ben het eigenlijk niet met je eens. Ik zou bijna willen zeggen: ken je geschiedenis (*maar dat zou pretentieus zijn*). Mijn ouders en hun vrienden zijn bijzonder beledigend in sommige gevallen tegen groepen zoals homo's en finnen [geenstijls voor marokkanen, hier kom ik later op terug] en schamen zich hier geenszins voor omdat in hun kennissenkring dit soort gedrag wordt goedgekeurd en in hun generatie het heel normaal was om zo na te denken, en in eerdere generaties zie ik ontzettend veel hard racistische zaken zoals we die in onze generatie niet eens meer zouden durven uitspreken. De meeste reageerpersonen zijn vrij jong en zien de reacties echt meer als spelletje dan dat ze serieus zijn over hoezeer onze gekleurde medemens moet branden op een vurige plek. Racisme, intolerantie en algemene verspreiding van irrationele haat is gewoon van alle tijden, maar nu misschien in een wat minder verhullend jasje gestoken.

Het internet, zeker fantastische blogs zoals geenstijl, is een speeltuin voor ideeën die in de werkelijkheid nooit voet aan de grond zouden kunnen krijgen. Je moet wel bijzonder strakke oogkleppen op moeten hebben om niet te zien dat transvaal best een leuke wijk is en dat de problemen met spontaan vlam vattende auto's niet worden veroorzaakt door de kleur van de huid van de mensen die er wonen, of het land van afkomst. Tuurlijk, arabische mensen hebben over het algemeen een nuchterder kijk op de waarde van het leven en dingen als tuchtiging, maar dat maakt ze lang niet allemaal tot messentrekkers. Dat zien mensen heus wel. Het gaat erom dat de haat gewoon van generatie blijft wisselen en nu eindelijk eens gekwantificeerd kan worden door de moderne middelen. Daarbij komt dat het parlement belachelijke partijen toelaat, maar dat is eerder een defect van het parlement dan van de samenleving: Wilders, PvdD en dingen als SGP hadden nooit zetel mogen nemen. Die gaan lijnrecht tegen respect, menselijkheid en scheiding kerk en staat in (respectievelijk).

[ Voor 20% gewijzigd door mux op 19-02-2008 08:30 ]

[Konstantine]

ssj3gohan schreef op dinsdag 19 februari 2008 @ 08:16:

Ik ben het eigenlijk niet met je eens. Ik zou bijna willen zeggen: ken je geschiedenis (*maar dat zou pretentieus zijn*). Mijn ouders en hun vrienden zijn bijzonder beledigend in sommige gevallen tegen groepen zoals homo's en finnen [geenstijls voor marokkanen, hier kom ik later op terug] en schamen zich hier geenszins voor omdat in hun kennissenkring dit soort gedrag wordt goedgekeurd en in hun generatie het heel normaal was om zo na te denken, en in eerdere generaties zie ik ontzettend veel hard racistische zaken zoals we die in onze generatie niet eens meer zouden durven uitspreken. De meeste reageerpersonen zijn vrij jong en zien de reacties echt meer als spelletje dan dat ze serieus zijn over hoezeer onze gekleurde medemens moet branden op een vurige plek. Racisme, intolerantie en algemene verspreiding van irrationele haat is gewoon van alle tijden, maar nu misschien in een wat minder verhullend jasje gestoken.

Dat racisme van alle tijden is, ben ik met je eens. Ook ben ik het met je eens dat er bij oudere generaties heus nog wel draagvlak is voor racistische uitlatingen over allochtonen, mijn opa en oma kunnen er ook wel wat van Maar waar het mij om gaat, is dat die racistische opvattingen binnenshuis wel geuit worden, maar in het openbaar vaak wel wat genuanceerd worden. Zie bijvoorbeeld het verschil tussen Hans Janmaat en Geert Wilders. Op het internet is dat echter (bijna) nooit zo. Daar kan je roepen wat je wil, zonder dat je daar ooit persoonlijk op aangesproken wordt. Ik denk wel dat dat ook als gevolg kan hebben dat mensen makkelijker extreme (in mijn ogen dan) uitspraken doen in het openbaar.

Het internet, zeker fantastische blogs zoals geenstijl, is een speeltuin voor ideeën die in de werkelijkheid nooit voet aan de grond zouden kunnen krijgen. Je moet wel bijzonder strakke oogkleppen op moeten hebben om niet te zien dat transvaal best een leuke wijk is en dat de problemen met spontaan vlam vattende auto's niet worden veroorzaakt door de kleur van de huid van de mensen die er wonen, of het land van afkomst. Tuurlijk, arabische mensen hebben over het algemeen een nuchterder kijk op de waarde van het leven en dingen als tuchtiging, maar dat maakt ze lang niet allemaal tot messentrekkers. Dat zien mensen heus wel. Het gaat erom dat de haat gewoon van generatie blijft wisselen en nu eindelijk eens gekwantificeerd kan worden door de moderne middelen.

Noem me een pessimist, maar als ik zie dat Wilders 9 zetels krijgt bij de laatste verkiezingen, heb daar toch mijn twijfels bij...

Daarbij komt dat het parlement belachelijke partijen toelaat, maar dat is eerder een defect van het parlement dan van de samenleving: Wilders, PvdD en dingen als SGP hadden nooit zetel mogen nemen. Die gaan lijnrecht tegen respect, menselijkheid en scheiding kerk en staat in (respectievelijk).

Over het toelaten van 'belachelijke partijen' wil ik ook nog wel even kort wat zeggen zonder hopelijk te veel offtopic te gaan. Een democratie kan er natuurlijk niet om heen om vertegenwoordigers van afwijkende wereldbeelden ook toe te laten in de volksvertegenwoordiging, omdat er anders vrij weinig van een democratie over blijft.

[Verwijderd]

“Het moge duidelijk zijn dat dit puur emotie is: iemand denkt de overhand te hebben en doet daardoor sterkere uitspraken dan objectief gerechtvaardigd, waardoor hij/zij in de problemen (kan) kom(t)(en).

Het zijn nogal vage termen waarin ik spreek maar mijn discussiepunt is: herken je dit gedrag in jezelf terug en kun je het benoemen zodra je het 'doet'?”

Ik discusseer hier eigenlijk (nog) niet maar op andere fora wel en ik herken wel wat je stelt. Ik heb er zelf niet zo vaak last van maar het gebeurd wel eens. Komt misschien voor een deel omdat ik niet (meer) puur tegen mijn directe gesprekspartner aan het posten ben maar meer voor de algemene lezende groep. Daardoor ben ik sowieso geneigt alles waardoor ik mezelf negatief eruit laat zien probeer uit de post te houden. Teruglezen is dan inderdaad geen overbodige luxe.

Over je stukje over emoties moet je tonen dus waarom zou je dit niet tonen denk ik emoties moet je tonen al iets is waar ík het niet mee eens bent. Emoties kun je tonen maar je kunt ze ook voor je zelf houden en als je emoties als zeg maar verplicht moet uiten zodra je ze hebt ben je denk ik niet best uit.

Als je uit de overtuiging dat je de overhand hebt je hand overspeelt dan denk ik niet dat je dat moet willen rechtvaardigen met de stelling dat het emoties zijn en daarom mag. Natuurlijk ‘mag’ het, maar je verzwakt je eigen positie in de discussie en binnen het spel der discussie is het toch de opzet een zo sterk mogelijke positie in het gesprek te handhaven. Het helpt je daar niet bij, dus ik zou het laten.

Als je de discussie aan gaat om goede argumenten boven water te krijgen en je eigen beeld aan te scherpen en de wat complexere nuances eens grondig te onderzoeken dan kan het heel productief zijn om een ‘over the top’ positie in te nemen. Niet de hele discussie, maar zo’n post kan de discussie wel opjagen en enorm stimuleren door er wat emotie in te gooien. Maar ook dan geld dat er wel verschil zit tussen dat willens en wetens doen en dat het gebeurd en achteraf geinig uitpakte.

Over het bij-onderwerpje: ik denk wel dat de botte manier van uiting zoals dat op internet gebruikelijk is rond zaken als moslims een spiegeling is van hoe veel mensen dat hun in privé omgeving (met vrienden of familie) ook wel doen en dat het inderdaad allemaal niet al te serieus en letterlijk bedoeld is. Maar ik denk tegelijk dat het wel bijdraagd aan een verdere verharding en dat het extreem formuleren van standpunten wel ‘gewoner’ wordt, ook als mensen buiten hun bekende en veilige sociale omgeving (waar ze weten dat de groepscultuur de kreten accepteert) zich gaan uiten.