Inleiding
Omdat GoT een hoofdzakelijk technisch forum is lijkt het me wel eens leuk om ‘t over een totaal andere kant van fotografie te hebben, in mijn ogen de belangrijkste kant, en omdat mijn vorige algemene topic (lens topic) uitliep op een flamewar (waar ik eigenlijk ook verantwoordelijk voor was) ga ik beginnen met een leuke positieve post (hoop ik).Stukje kunst historie
Fotografie ontstond in een roerige tijd in de kunst, de oude definitie van kunst, de schoonheid, zakte ineen, het aantal aanhangers van deze definitie in de kunstwereld kelderde hard, er ontstond een grote strijd tussen deze kampen. Het ene kamp, het klassieke kamp vond dat kunst mooi moet zijn, gewoon, net zoals een vrouw mooi kan zijn, of muziek mooi kan zijn. Schoonheid stond voor hen voorop (voor velen vandaag nog). Hierop reageerden velen (bijv. Dada stroming (later), expressionisme (eerder)) met hun eigen definitie, kunst moest niet mooi zijn, dat mocht, maar kunst moet wat vertellen, wat overbrengen. Kunst stond voor emoties, voor een concept/idee, voor een statement of een analyse.Kunstenaars als Munch, Kandinsky en anderen kwamen met dit soort werken:

Kandinsky, 1923
Eerder kwamen impressionisten al met kunstwerken die nog steeds vrij sterk de klassieke opvatting aanhielden, maar toch los wilden weken van 't het preciese, registrerende, verbloemende..
Van Gogh laat het ook zien, eigenwijze eigen kleuren, eigen lijnen, niet meer de werkelijkheid

of de anders eigenwijze Cezanne

Eigenwijs, tegendraads, en werden door het toenmalige etablissement vergald. De kunst week af, kreeg minder nadruk op schoonheid, ging uiteindelijk meer over emotie (expressionisme)..
Dada ging een slag verder, met gekke ready-mades van bijvoorbeeld Marcel Duchamp spotten zij met het woord kunst.. Zij maakten kunst om met kunst te spotten:

Dada ging nog verder, gestoorde woordgrapjes en gekke gedichten

Dit kunnen we ver doortrekken, tot nu, maar dat is niet zozeer relevant. Wat deze voorbeelden doen illustreren is dat kunst zich ontpopt heeft tot iets anders, iets totaal los van techniek en schoonheid. Techniek en schoonheid werden slechts pijlers waar een kunstenaar zijn kunstwerk op kon laten dragen, in tegenstelling tot doelen.
In deze roerige tijden (naast kunstzinnig ook op sociaal vlak, industriele revolutie, wereldoorlogen) ontstond fotografie. Fotografie is altijd al een vreemde eend in de kunst-bijt geweest omdat je het moeilijk kan boetseren of zelf verven. Je techniek is zeer bepalend voor het geen wat je maakt.
Hoe zit dat nu, concept in fotografie
We weten nu dat fotografie anders is, en als je fotografeert weet je dat zelf ook wel, je moet op een totaal andere wijze je output beinvloeden, je gaat eerder registreren dan reggiseren. Schoonheid wordt hierdoor heel verlijdelijk, dat beinvloed je heel gemakkelijk. Je kan immers naar een prachtige romantische plek toegaan en deze fotograferen. Of je maakt een prachtige foto van een prachtige vrouw of man, et voila.. Nu is dat natuurlijk wat kort door de bocht, en spelen compositie, belichting, etc etc nog een rol. Met een mooi onderwerp ben je natuurlijk niet direct klaar. Maar er is meer...De Conceptuelen
Voor sommige mensen (ik geloof dat ik daar bij hoor) is de mooie foto niet het doel, dat is meer een bijzaak. Zij zoeken een foto die net zoals de expressionistische schilderijen emoties wil overbrengen, een gevoel wil plaatsen, of net zoals Dada een statement wil maken..Wat is concept dan in een foto
De hamvraag, wat is concept in een foto, wat doet 't, waarom is 't belangrijk en wat kun je ermee.Goed, eerder heb ik al gezegd dat in de moderne definitie van kunst men een boodschap, emotie of statement wil overbrengen. Men wil communiceren, niet alleen aanschouwelijk/mooi maken. En in veel gevallen ook tot nadenken zetten.
Dat doe je met een concept, een idee. Dat idee kan heel simpel zijn, verdriet, maar ook heel complex, sociale problematiek rond roma-gezinnen, of heel wazig, volstrekt wazige vormen in een lab bijvoorbeeld. Die ideëen maak je zelf, ze zitten in je hoofd, in je communicatie, in andermans hoofd. Het zijn dingen die jij belangrijk of interessant vind. De dingen waar jij om geeft. Concept is lekker vrij, en kent eigenlijk maar 1 regel, er zit een idee achter. Het bepaalt niet wat voor idee, niet waarom en niet hoe..
En waarom concepten foto’s goed maken? Dat is eigenlijk een moeilijke vraag en erg afhankelijk van je insteek, maar feitelijk komt het er op neer dat het een foto waard maakt om over na te denken. Mensen houden van nadenken (naast mooi), willen uitgedaagd worden en zijn nieuwsgierig. Een foto met een concept, emotie of thema zal ze iets vertellen, en hopelijk tot nadenken zetten. De foto verdwijnt niet zo snel uit je geheugen, en kan iets met je doen.. Het kan je beroeren. Dat maakt een foto goed, dat je in je hersenen erover gaat denken, dat het je niet los laat, dat je wilt weten 'wat is dit, wat gebeurt er hier en hoe ben ik hier bij betrokken'. Als een foto dergelijke vragen oproept dan zit je goed, dan vertel je wat.
En waarom is die kunsthistorie nu relevant?
Naast dat het een goed illustratief voorbeeld en aanleiding uitlegt is kunst vaak iets wat in een vrij breed spectrum 'stromingen' heeft, of stijlen. Stromingen staan vaak voor concepten, zoals het post-moderne niet voor een beeldende uitwerking staat, maar voor een gedachte. Deze gedachtes zijn ook van belang voor de fotografie.En nu aan de slag
Ik heb expres niet teveel uitgelegd over concept, want je moet 't wel zelf ontdekken. Dat ontdekken doe je natuurlijk door te denken, op mijn middelbare school heb ik ooit eens een opdracht gehad, voor beeldende vorming, de opdracht luide als volgt, neem 5 momenten uit het leven van iemand die jij belangrijk vind, 5 momenten die je belangrijk acht, maak van elk moment foto’s, en selecteer per moment 3, en selecteer daar weer 1 van voor de eind serie. Zorg dat deze serie iets vertelt over diegene, iets zegt over zijn of haar karakter..Een dergelijke opdracht is 't begin van een zoektocht naar concept, je gaat vanuit een idee, een concept foto’s bouwen, niet omgekeerd (doe je als je lui bent
Wat ook enorm helpt bij 't ondekken van concepten; ga lekker foto’s kijken, links komen later in dit topic..
En schoonheid dan, zijn alleen mooie foto’s slecht?
Nee, zeker niet, dat hangt enerzijds van je definitie van kunst af (zoals eerder uitgelegd), van je doel en van jouw invalshoek af. Daarnaast kun je ook aan schoonheid een concept toevoegen. Schoonheid kun je heel veel mee, dus je hoeft geen lelijke foto’s te maken om conceptuele foto’s te maken, zeker niet..Het 'ik verzin er een concept bij en ik zit wel goed' principe
Je hoort vaak van mensen die naar een museum met moderne kunst gaan dat ze 't niks vinden, helemaal dat idee erachter, dat bedenk je zomaar, achteraf, allemaal prietpraat. Nu gebeurt dat wel eens, dat kunstenaars lekker lullen om er een idee bij te brengen, of critici zodat ze wijzer klinken..Het is natuurlijk aan jou om dat voor je zelf te beoordelen, maar onthou dat er vaak wel degelijk over nagedacht wordt, zowel in fotografie als in de rest van de beeldende kunst. En af en toe doen kunstenaars gewoon lekker wat ze leuk vinden, en verzinnen er idd later een conceptje bij..
Conclusie
Concept r0x is mijn mening, doe d'r wat mee, of niet.. Je mag 't zelf weten, maar 't zou erg leuk zijn als wat meer GoTters op conceptueel vlak aan de slag gingen, zou mij zeker plezieren.Deel 2
Hoe maak je een concept?
Ons hele denken bestaat uit concepten, concepten van de realiteit. Concepten bestaan binnen onze perceptie, wat weer een verlengde is van sensatie (binnen de psychologie).Binnen kunst kun je de concepten opvatten als statements, meningen, visies, ideeën van een situatie vanuit jouw eigen perceptie, jouw denkwereld. Je kan ook andermans concepten nemen, maar dat werkt niet zo goed.
Hoe kom je dan aan concepten?
Eigenlijk is dit heel eenvoudig, maar verschrikkelijk ingewikkeld tegelijk. Waar begint het allemaal? Bij je zelf. Jij moet voor je zelf bepalen waarom je fotografeert, wat boeit je, wat wil je, waarheen wil je.. Jouw positie binnen de wereld is relevant. Als je weet waarom je iets wilt dan volgt de hoe erg snel. Ga bij je zelf te raden waarom je fotografeert, en wat je wilt laten zien.Als je weet waar je staat, je kan dit best als een woordenweb opschrijven, associatief denken is hier belangrijk, dan kun je gaan kijken naar het ontwikkelen van een concept.
Een concept is net zoals een theorie in de wetenschap, je begint met observatie, volgt met inductie, je test je theorie en je krijgt feedback. Oftewel, je vormt een mening, en test deze in de realiteit. Je gaat voor je concept dus opzoek naar iets wat jij vind. Een mening die je hebt, iets wat je boeit, iets wat je graag ziet. Bijvoorbeeld, je vind dat je niet opgesmukt hoeft te zijn, gephotoshopped en graatmager om mooi te zijn. Dat is een concept, zo simpel is het al. Of je vind dat industrie ons landschap aantast. Ook dat is een concept.. Concepten zijn eigenlijk hele simpele dagelijkse dingen, veelal op sociaal-maatschappelijke basis.
Dus, je hebt een thema gekozen, laten we nu als voorbeeld nemen ouderdom. Hierna ga je kijken wat je van ouderdom neemt, want ouderdom op zich is niet veel zeggend, je moet een mening of visie vormen. Je gaat op zoek naar de volgende stap, wat vind je van ouderdom? Worden mensen te oud tegenwoordig? Pamperen we onze ouderen teveel? Moeten ze hard doorwerken tot hun 90e?
Stel je bent geïnteresseerd in de laatste, doorwerken totdat je erbij neer valt.. Nu ga je verder associatief redeneren, wat hoort daar bij? Maak een web, oud, werken, hard werken, pensioen, vut, etc. etc., gewoon ‘laten gaan’ totdat je denkt dat je het hebt..
Nu komt het concretiseren, wat laat ik zien, wie laat ik zien en waarom. Oftewel, wat heb je nodig om je visie te ondersteunen. Welke beelden zoek je, welke onderdelen van je visie heb je.. Zet ‘t op ‘papier’... Geef ‘t een titel als dat al kan, of een tijdelijke titel.. Dat geeft houvast.
Je concept is klaar, je kan nu fotograferen (en dat mag je lekker zelf uitzoeken).
Wanneer is een concept goed?
Goede vraag. Wanneer? Als je er tevreden mee bent is het voor je zelf goed. Maar voor sommigen is dat te weinig. Wanneer is een concept dus goed? Moeilijk te bepalen, maar je kan je een beetje vast houden aan wat ‘stelregels’.• Het moet niet te algemeen zijn, armoede is geen concept maar een thema
• Het moet iets zeggen, het moet een analyse of uitleg geven, of het moet zeggen dat het niets wil zeggen
• Abstracte denklagen doen ‘t goed
• Net zoals in de wetenschap werkt het goed als je een ‘detail’ neemt, die je kan generaliseren. Als je een ‘persoonlijkheid’ neemt, is hij of zij vaak een stereotype die een groep voorstelt, werkt vaak beter
• Sta achter je concept, zelfs al krijg je veel kritiek, je zult het moeten verdedigen, het is jouw mening
oh en nog 1 ps. concepten hoeven niet documentair te zijn, ook schoonheid is een thema en kan concept heel goed bij passen.
Links
• Jan Dibbets - Conceptueel fotograaf, apart werk (moet je even op dibbets googlen en dan op images).. Ging prat op ontbreken technische kennis• Magnum In Motion - Magnum presenteert het werk van fotografen met verhaal en geheel erbij, je moet even op zoek door de essays heen, erg boeiend, je hoort nu 't verhaal er bij en je kan je 't concept er ook bij bedenken.
• Ryan McGinley - Jonge fotograaf die concept gebruikt, niet superduidelijk op zijn site
• Jessica Dimmock - Documentair fotografe met enorm veel gevoel voor beeld en verhaal
• MediaStorm - Veel foto essays, zeer grafisch, zeer sterk
• Foam - Foto Museum Amsterdam, nu exposities van Weegee, McGinley en een of andere gekke kleifotograaf
• Yvi - Yvi magazine, over documentaire fotografie
• James Nachtwey - Documentair Oorlogs fotograaf, niet de explosies, maar de emoties, zeer goed.
[ Voor 36% gewijzigd door simon op 28-01-2008 22:36 ]
|>