Lampen, waardoor gaan ze kapot?

[Schelte]

Deze week moet ik volop met mijn profielwerkstuk voor school bezig. Hiervoor hebben we inmiddels al enkele practica voor uitgevoerd, maar we zijn nu aangekomen bij wat meer theoretische delen.

Nu moet ik weten, waardoor gloeilampen, spaarlampen en led lampen eigenlijk kapot gaan.

Bij de gloeilamp is dit simpel: De gloeidraad, gemaakt van wolfraam, verdund naarmate de lamp steeds in- en uitgeschakeld wordt en langzaam tijdens het branden van de lamp zelf.

Bij een led lamp en spaarlamp hebben ze het steeds over een bepaald aantal branduren, maar dat is voor mij helemaal niet interessant. Ik wil juist weten waardoor ze kapot gaan. In een LED zit geen draadje zeg maar net als bij een gloeilamp, en dat maakt het juist zo interessant. Waarom ze echter kapot zouden gaan na x-aantal jaar, heb ik nog nergens kunnen vinden. (idem bij spaarlamp)

Spaarlampen zouden wel tien maal zo lang mee moeten kunnen als oude gloeilampen. Doen ze dat ook? Er zijn nogal wat twijfels over. Sommige lampen hebben een chip waarmee de totale brandduur wordt geregistreerd. Als U denkt dat deze niet gehaald wordt kunt U de lamp terugsturen en dan kan men t aantal branduren uitlezen. Veel spaarlampen gaan vroegtijdig kapot door vochtindringing. De gloeilamp heeft daar nagenoeg geen last van. Volgens sommigen gebeurt het nogal eens dat ze op een half pitje gaan branden en dus nog minder licht geven. Ook de opstarttijd wordt langer en kan tot gevolg hebben dat mensen zo’n lamp vervangen door een gloeilamp omdat ze (bijvoorbeeld in een trappenhuis) meteen licht willen hebben.

Dit is ook wel interessant, maar dit is vooral 'vroegtijdig' kapotgaan. Het lijkt me niet de oorzaak van het kapotgaan als het aantal voorgeschreven branduren is bereikt (ongeveer).

[ Voor 35% gewijzigd door Schelte op 21-06-2007 09:53 ]

[_Apache_]

En het gas dat bij een gloeilamp gebruikt word,, wanneer het glas lekt ( door een scheur of breuk ) stopt het met branden.. Dan gaat de lamp ook kapot..

'Kapot' is zo een ruim begrip..

[Schelte]

Oké. Maar wat mij zoveel twijfels geeft, is dat de scheur helemaal niet afhankelijk is van het aantal voorgeschreven branduren. Een scheur zou in principe ook na een week al kunnen ontstaan, of gewoon helemaal niet. Het overtuigt me niet helemaal om dit als hoofdoorzaak te kunnen vermelden in mijn onderzoek. Of is dit wel zo?

En bij de LED lamp is het ook anders, maar daar over het "kapot" gaan ook vrij weinig over te vinden (behalve het aantal branduren).

Om het zo maar te zeggen: Gloeilampen slijten (het gloeidraadje wordt steeds dunner). Over het slijten van spaarlampen en led lampen is vrij weinig te vinden.

LED lampen schijnen zelfs helemaal niet te slijten, en gaan kapot door een andere oorzaak, door menselijke fouten?

Over het slijten kan ik ook weinig vinden. Slijten ze überhaupt wel, of moet ik meer kijken naar de oorzaken van kapot gaan zoals bij de LED verlichting.

[ Voor 32% gewijzigd door Schelte op 21-06-2007 10:00 . Reden: Even een aanvulling. ]

[rauzer]

_Apache_ schreef op donderdag 21 juni 2007 @ 09:52:
En het gas dat bij een gloeilamp gebruikt word,, wanneer het glas lekt ( door een scheur of breuk ) stopt het met branden.. Dan gaat de lamp ook kapot..

'Kapot' is zo een ruim begrip..

stopt wat met branden? dat gas zit er zodat de gloeidraad juist niet brandt.

[wvdburgt]

Met ledjes: te hoog voltage? Of de verkeerde richting. Geld trouwens voor veel apparatuur: wisselende spanningsvoltages en zo. Computers zijn daar redelijk gevoelig voor.

[Schelte]

@_apach_ : Ja dat gas is inderdaad niet reactief, en zorgt ervoor dat het wolfraam dus zo weinig mogelijk slijt. Wanneer er zuurstof bij komt, reageert het meteen en smelt het wolfraam dus ook meteen (lamp gaat meteen kapot).

[Schelte]

@ lammetak: Het zal dan wel komen dus door het elektriciteitsnet zelf, door een niet volledig constante spanning. De verkeerde richting zal denk ik niet zo vaak voorkomen bij een LED lamp (is gewoon een vitting). In ieder geval bedankt, dit is wel bruikbaar.

[videodok]

Misschien, ik weet het niet zeker, is het aantal inschakelmomenten ook een factor. Op dat soort momenten kunnen er pieken ontstaan. Of misschien dat temperatuur veschil in een lamp die uit is en een lamp die aangaat ook wat over de levensduur zegt. Volgens mij zijn er ook bepaalde lampen (mbv elektronica) die langzaam opgloeien om dit te voorkomen.

[TrailBlazer]

een led zal ook niet kapotgaan door het in en uitschakelen. Je kan een ledje 100 keer per seconde aan en uit zetten zonder enig probleem. Warm worden ze ook niet. Heeft er iemand wel eens een ledje kapot zien gaan trouwens.

[videodok]

Ik bedoelde niet specifiek leds, maar lampen in het algemeen, zoals lampen voor projectoren, gloeilampen, tlbuizen enz. Leds heb ik wel kapot zien gaan door te hoge spanning. Maar wat ik net even las, is de waarschijnlijk oorzaak van een eventueel verkorte levensduur toch iets met warmte. (Wat een gevolg kan zijn van te hoge spanning)

[ Voor 31% gewijzigd door videodok op 21-06-2007 10:27 ]

[_Apache_]

rauzer schreef op donderdag 21 juni 2007 @ 10:02:
[...]


stopt wat met branden? dat gas zit er zodat de gloeidraad juist niet brandt.

K bedoelde branden als in licht geven..

[Sissors]

Zat, maar dat heeft meestal te maken met ze zelf opblazen.

Maar uhm waardoor leds kapot gaan, wat dacht je van wiki?
http://en.wikipedia.org/wiki/Led#Failure_modes

Het goeie nieuws, ik betwijfel of je natuurkunde leraar dat uberhaupt snapt. (heb niet zon hoge dunk van de gemiddelde natuurkunde leraar).

[SA007]

Leds gaan niet 'kapot'

Leds hebben een halfwaardetijd, dat is de tijd die het duurt voordat de led de helft van de lichtsterkte geeft, dit wordt geextropoleerd naar een aantal branduren, maar ze gaan dus langzaam minder licht geven.

Idem met ccfl/hcfl lampen, TL buizen zijn hcfl lampen, weet niet zeker of spaarlampen hcfl of ccfl zijn.
CCFL=Cold Cathode Fluorescent Lamp
HCFL=Hot Cathode Fluorescent Lamp

Meestal gaan deze lampen voor de halfwaardetijd kapot door componenten eromheen die kapot gaan.
HCFL heb je vaak dat de gloeidraden in de buis het begeven of de starter.
Bij CCFL is het meestal omdat de voorschakeling het begeeft (CCFL's hebben een veel hogere werkspanning dan HCFL's)

[brokenp]

Een spaarlamp is in principe toch gewoon een TL-buis? Misschien kan je wel wat vinden over de slijtage van tlbuizen, en de argumenten ook op spaarlampen toepassen.

zie http://en.wikipedia.org/w...mp_failure_at_end_of_life

[Schelte]

Oke, het is duidelijk hoe een LED lamp aan z'n einde komt. Mindering van licht naar mate het aantal branduren stijgt. Een gloeilamp is ook duidelijk, maar hoe zit dat dan bij een spaarlamp. Het gas dat er inzit raakt dat op? of is er een andere oorzaak hoe een spaarlamp kapot kan gaan en dan wel in een situatie dat je ervoor zorgt dat hij niet op andere manieren kapot kan gaan.

[Sissors]

http://en.wikipedia.org/w...mp_failure_at_end_of_life

EDIT: lol zelfde link als broken al had gepost. Die geldt ook gewoon voor spaarlampen

[ Voor 33% gewijzigd door Sissors op 21-06-2007 11:23 ]

[peeter123]

TrailBlazer schreef op donderdag 21 juni 2007 @ 10:19:
een led zal ook niet kapotgaan door het in en uitschakelen. Je kan een ledje 100 keer per seconde aan en uit zetten zonder enig probleem. Warm worden ze ook niet. Heeft er iemand wel eens een ledje kapot zien gaan trouwens.

Ja hoor toen k er 12 volt zonder weerstand overheen zette

Schelte schreef op donderdag 21 juni 2007 @ 10:47:
Oke, het is duidelijk hoe een LED lamp aan z'n einde komt. Mindering van licht naar mate het aantal branduren stijgt. Een gloeilamp is ook duidelijk, maar hoe zit dat dan bij een spaarlamp. Het gas dat er inzit raakt dat op? of is er een andere oorzaak hoe een spaarlamp kapot kan gaan en dan wel in een situatie dat je ervoor zorgt dat hij niet op andere manieren kapot kan gaan.

Spaarlampen zijn in principe gewoon opgerolde tl buizen of hcfl's. Die gaan kapot als je ze vaak aan en uit zet. Het fosfor wat uv in wit licht omzet 'raakt na verloop van tijd ook op' of verliest zijn effectiviteit.

[ Voor 46% gewijzigd door peeter123 op 21-06-2007 13:02 ]

[Verwijderd]

Een spaarlamp is kortweg een opgevouwen TL buis met ingebouwde starter.

Een TL buis heeft aan de uiteinden een gloeidraad zitten, bij het starten worden deze gebruikt om het gas in de buis geleidend te maken (ioniseren). Zodra de geleiding hoog genoeg is "slaat" er een geleidend pad tussen de twee gloeidraden en is er sprake van gasontlading waarbij de gasmoleculen aangeslagen worden (electron in hogere baan, valt terug naar zijn oorspronkelijke baan en zend een (UV) foton uit) waardoor het fosfor aan de binnenkant van de buis licht gaat uitzenden.
Omdat er dus gloeispiralen in een TL zitten kunnen deze ook slijten, op dezelfde wijze als een gewone wolfraamlamp (gloeilamp) dat doet.

Dit is wat ik met mijn beperkte kennis over TL/SL kan zeggen, ik hoop dat je er iets aan hebt.

[Schelte]

Ja, ik heb zeker wat aan deze informatie. Nu kunnen we weer wat verder komen met ons verslag:) Bedankt.

[Verwijderd]

tl buizen gaan kapot omdat als ze ouder worden een steeds hogere ontstekingsspanning nodig hebben. en als het kwikdampgas op den duur niet meer wilt ontsteken, blijft ie maar knipperen om te proberen het gas te ontsteken

[JER00N]

Schelte schreef op donderdag 21 juni 2007 @ 10:06:
@_apach_ : Ja dat gas is inderdaad niet reactief, en zorgt ervoor dat het wolfraam dus zo weinig mogelijk slijt. Wanneer er zuurstof bij komt, reageert het meteen en smelt het wolfraam dus ook meteen (lamp gaat meteen kapot).

Volgens mij is het ook zo dat fabrikanten van (goedkope) gloeilampen expres een kleine lek in de lamp maken zodat ie na een x aantal uur kapot gaat. Anders zouden ze nooit winst kunnen maken op die lampen van anderhalve euro. als ze 10000 uur mee zouden gaan

[_ferry_]

Ik weet niet voor welke lampen het nog meer opgaat, maar bij xenon flitsers is het IIG zo dat door warmte uitzetting er altijd kans is op lekken. Het ene materiaal zet immers meer uit dan het andere (glas/metaal) waardoor er kieren ontstaan. En daar ontsnapt het gas dan weer doorheen.

[job]

Waar komt dat idee van een gat in de lamp vandaan?

Ook zonder zuurstof kan het wolfraam verbranden. Dat is dus ook de reden dat een lamp stuk gaat.
Je weet de verbrandssnelheid, dus aan de hand van de dikte van het wolfraam kan je bepalen hoe lang een lamp mee gaat.

[guus.assmann]

Nog een opmerking:
Een gloeilamp die op gelijkspanning werkt, zoals een autolamp, gaat langer mee dan een wisselspanningslamp. Waarom?

Een led gaat ook stuk, als je "secondenlijm" op een pootje doet, of de led ermee vast lijmt.
Dit is volgens mij omdat delen van de lijm een reactie aangaan met een deel van de LED.
Overigens zit er wel een draad in een led. Deze verbind de chip met een pootje.
Het licht onstaat in het gebied om dit draadje heen.
Ook een led gaat kapot als er lucht in komt. Het duurt alleen iets langer dan bij een gloeilamp.

[Sprite_tm]

Nope, is bullshit, ze gaan onder dezelfde omstandigheden en dezelfde lamp gemiddeld even lang mee. Als je autolampen en peertjes naast elkaar legt, ben je appels en peren aan het vergelijken.

En je led-verhaal slaat niet echt ergens op. Het plastic van een led is namelijk compleet optioneel: het is alleen nuttig voor de stevigheid. In de 7-segments-displays van wekkerradio's bijvoorbeeld zit het LED-kristal plus de draad erheen rechtstreeks op de printplaat van het display, zonder beschermend plastic er omheen. Trek het rode folie'tje maar es van zo'n display, zie je wel wat ik bedoel. Met lucht eromheen werkt een LED dus prima.

@hieronder: Sorry, geen idee Is prolly de een of andere interne chemische reactie, geen idee hoe of wat tho'.

[ Voor 8% gewijzigd door Sprite_tm op 21-06-2007 23:52 ]

[franssie]

Sprite_tm schreef op donderdag 21 juni 2007 @ 23:38:
Nope, is bullshit, ze gaan onder dezelfde omstandigheden en dezelfde lamp gemiddeld even lang mee. Als je autolampen en peertjes naast elkaar legt, ben je appels en peren aan het vergelijken.

En je led-verhaal slaat niet echt ergens op. Het plastic van een led is namelijk compleet optioneel: het is alleen nuttig voor de stevigheid. In de 7-segments-displays van wekkerradio's bijvoorbeeld zit het LED-kristal plus de draad erheen rechtstreeks op de printplaat van het display, zonder beschermend plastic er omheen. Trek het rode folie'tje maar es van zo'n display, zie je wel wat ik bedoel. Met lucht eromheen werkt een LED dus prima.

dus waarom slijt die led dan wel? hitte lijkt me maar welke chemische reactie (oxidatie?, maar met wat) treedt dan op?

[ Voor 5% gewijzigd door franssie op 21-06-2007 23:47 ]

[Sprite_tm]

En toch even onderzocht: volgens hier krijg je zogenaamde recombination gaps: het positief en negatief gedoteerde halfgeleider-materiaal gaat gedeeltelijk samen tot een isolerend geheel. Ook dit lijkt dat te bevestigen. Verder hebben bepaalde witte LEDs nog andere manieren om minder licht te geven; zie hier.

[Verwijderd]

videodok schreef op donderdag 21 juni 2007 @ 10:19:
Misschien, ik weet het niet zeker, is het aantal inschakelmomenten ook een factor. Op dat soort momenten kunnen er pieken ontstaan. Of misschien dat temperatuur veschil in een lamp die uit is en een lamp die aangaat ook wat over de levensduur zegt. Volgens mij zijn er ook bepaalde lampen (mbv elektronica) die langzaam opgloeien om dit te voorkomen.

Hier zit je al vrij dicht bij een antwoord wat in mijn ervaring te veel gebeurt.
Vooral bij de nieuwere SL lampen wordt er gebruik gemaakt van een electronica voor schakeling. Wat in de al oude SL lampen (Die dikke lange Phillips SL lampen) niet zat.
Deze electronica kan niet tegen piek spanningen door bv in of uitschakelen van andere apparatuur.

voorbeeld :
2 exact dezelfde lampen. 1 op mijn slaap kamer (Aparte groep ten opzichte van de keuken) en je raad het al 1 in de keuken. Laat nou toevallig op de groep van de keuken een heleboel van de nieuwere types SL lampen kapot gaan. Daar er in de keuken meer pieken zijn door onder andere koelkast en vele andere apparatuur. Welke ook zichtbaar zijn op de TV in de keuken. En zelfs de lampen die van uit de slaap kamer verplaatst zijn naar de keuken. Terwijl de SL lamp op de slaapkamer nog vrolijk zijn dienst doet.

Zelfs een nieuwe lamp met inruil garantie stopte er naar een paar dagen mee. Deze hebben we terug gestuurd en kregen zo een nieuwe. Terwijl je net zo goed voor de verzend kosten een nieuwe had kunnen kopen. (Alleen zal ik daarover hier niet klagen.)

[franssie]

Sprite_tm schreef op donderdag 21 juni 2007 @ 23:58:
En toch even onderzocht: volgens hier krijg je zogenaamde recombination gaps: het positief en negatief gedoteerde halfgeleider-materiaal gaat gedeeltelijk samen tot een isolerend geheel. Ook dit lijkt dat te bevestigen. Verder hebben bepaalde witte LEDs nog andere manieren om minder licht te geven; zie hier.

Dank je! als niet elctronicus kon ik dat niet vinden, tweede artikel vraagt om USD30 maar het eerste is wel enigzins begrijpbaar.