Als je zo'n plaatje in je schoot geworpen krijgt kun je met een beetje zoeken prima vinden welk slot wat precies is. Zoek maar eens informatie over PCI-Express sloten op en plaatjes, dan kom je een heel eind.
En "leeks" ?

Ik denk dat je "leken" bedoeld?
Kwa compatibiliteit tussen PCIe x8 en x16 sloten heb je gelijk, de een is gewoon een langzamere versie van de ander.
Alleen is het argument "dat je snelheid verliest van je videokaart" wat gekleurder.
Eigenlijk verliest je videokaart geen snelheid maar is de hoeveelheid data die de bus over kan pompen gehalveerd. Dit kan leiden tot lagere performance, maar doorgaans valt dat reuze mee.
De PCI-Express sloten bieden meer bandbreedte dan videokaarten op dit moment nodig hebben. Alleen met de high-end modellen zul je misschien iets merken, maar met "normalere" kaarten heb je hier tussen x8 en x16 niet of nauwelijks last van. Het wordt pas merkbaar zodra je x4 en x16 gaat vergelijken.
Voor de TS:
Dit is een vraag die wel vaker voorbijgekomen is op GoT. Ook is er geëxperimenteerd met x16 kaarten in x4 slots en dat werkt prima. Alleen krijg je op high-end modellen een performance impact omdat de bus dan gewoon vol raakt.
Een PCIe x16 kaart kan prima in een x8 slot werken. Alleen moet het ook fysiek passen.
Als je fysiek een x16 slot hebt wat op x8 snelheid loopt zal het probleemloos gaan en hoef je geen rare truukjes uit te halen om de videokaart er in te zetten.
Heb je echter een x8 slot die ook fysiek maar x8 is, dan zal deze korter zijn dan de x16 aansluiting van de videokaart. In zo'n geval zul je de achterzijde van het slot los moeten veilen zodat de kaart er kwa lengte in past. De extra contactpunten voor x16 snelheid steken er dan gewoon achteruit, maar het geheel zal wel gewoon werken.
Natuurlijk kun je ook de kaart gaan bewerken maar dan ga je je kaart permanent handicappen. Als je dan later ooit een x16 slot krijgt of de videokaart wilt verkopen sta je te kijken
Omdat deze vraag echt vaker is gesteld en ook redelijk simpel is gaat deze dicht.
Als je stil blijft staan, komt de hoek wel naar jou toe.