[Surround] Waar en hoe stel ik mijn speakers op

[Barry]

Waar en hoe stel ik mijn speakers op, uitgaande van een ideale HT ruimte

Om een surround geluid opstelling volledig tot zijn recht te laten komen, is het raadzaam om veel zorg te besteden aan de opstelling van de speakers. Dit stukje tekst helpt je op weg om een echte bioscoop in huis te halen.

---

7.1,.. 6.1,.. 5.1,.. 4.1,.. 4.0

Bij een surround opstelling kom je altijd getallen als (bijv.) ''5.1'' tegen. Het eerste cijfer staat voor het aantal aangesloten ''full-range'' (volledig spectrum) kanalen en het tweede cijfer (achter de komma dus) staat voor het LFE kanaal.


Gelijke speakers

Bij een surround opstelling is het van groot belang om overal gelijke speakers te plaatsen. Men is vaak geneigd om voor wat forsere speakers te plaatsen als achter en de center is veelal een liggend model, die makkelijk in een AV meubel past. Niks mis mee, als het om gemak en ruimtebesparing gaat. Maar om een echt homogeen geluidsbeeld te creeren heb je overal gelijke speakers nodig. Vergelijk het met een stereo opstelling, daar zet je links ook geen andere speaker neer dan rechts.

Gebruik 4(>) dezelfde ''full-range'' speakers.


Gelijke afstand

De speakers staan rondom en jij zit in het midden, dat is het hele idee. Als de frontspeakers 3 meter vanaf de luisterplek staan, dan moeten de surroundspeakers ook 3 meter vanaf de luisterplek worden opgesteld.

Alle speakers dienen op gelijke afstand van de luisteraar te staan.

Het komt naar mijn mening toch teveel voor dat een gelijke opstelling niet altijd mogelijk is vanwege de vorm of grootte van de kamer. In dat geval zou je met een dB-meter op de luisterplek kunnen meten hoeveel dB verschil er is tussen voor en achter. Dit verschil corrigeer je dan met de instellingen van de receiver of de versterkingsfactor van de versterkers. Testtonen om tijdens de meting af te spelen bevinden zich meestal op de receiver. Er wordt dan op ieder kanaal dezelfde toon afgespeeld, zodat je per kanaal kan meten en corrigeren.

Alle kanalen moeten op luisterpositie exact even luid zijn in volume.


Het LFE kanaal

Het LFE kanaal (Low Frequent Effect) vind je als onversterkte uitgang op de receiver. Men denkt meestal dat het LFE kanaal bedoeld is ter ondersteuning van de laagweergave, omdat conversionele speakers meestal niet lager gaan dan 45 Hz. Dit is echter een misverstand. Het LFE kanaal heeft een apart spoor op de filmdrager, die net als alle andere kanalen, een grote rol speelt in de surround beleving. De subwoofer die je hier op aansluit is meestal aktief en moet een behoorlijke inpact kunnen geven wanneer dat op de filmdrager is vastgelegd (explosies. helikopters, etc.).

Het LFE kanaal is er dus niet ter ontlasting van de front- en surroundspeakers, maar bevat effecten die een eigen spoor hebben op de DVD. Om overige speakers te ontlasten kun je dus eventueel een andere aktieve subwoofer gebruiken, die je dan gewoon aansluit op een ''pre-out'' (onversterkte uitgang) van de receiver. Bij voorkeur is deze subwoofer dan wat strakker van klank dan de LFE subwoofer, omdat je de subwoofer dan ook beter kunt inzetten voor muziekweergave in stereo.

Het LFE kanaal is ook een surround kanaal en vereist dus een aparte subwoofer


Indraaien speakers

Veelal is plaatsing van de speakers een kwestie van smaak. Er wordt vaak weinig zorg aan besteed, terwijl het resultaat na een uurtje schuiven verbluffend kan zijn! Speakerfabrikanten zijn het er meestal over eens dat de speakers rondom de luisterpositie ook écht rondom je bevinden. Afstand tussen de linker en rechter speakers zijn minder belangrijk, zolang je er maar een cirkel van maakt. Dit doe je door de speakers wat naar binnen te draaien, zodat de dome van je tweeters elkaar allemaal kruisen bij de luisterpositie. Zelf heb ik hier een andere mening over, je wilt namelijk niet altijd exact in het midden zitten, daar kun je (spreekwoordelijk) gek van worden. Overigens stralen niet alle speakers even mooi naar voren toe, dus een beetje draaien en schuiven kan qua persoonlijke voorkeur zeker positief uitpakken.


Afstand tussen links en rechts

Je ziet speakers vaak heel dicht op elkaar staan, bijna tegen het beeldscherm aan. Maar vergelijk dat eens met het stereo geluid van een ghettoblaster, daar zit totaal geen ruimte in het geluid en het stereo effect is amper aanwezig. Om een brede ''soundstage'' te verkrijgen dien je de speakers zo ver mogelijk uit elkaar te zetten. Maar er is een limiet, je kan namelijk niet kilometers afstand houden tot links en rechts. Daar is echter geen exacte regel over, gezien de ene speakerset verder uit elkaar kan staan dan de andere. Dit komt door het afstraalgedrag van de speakers, dat verschilt per systeem. Op gehoor kun je beslissen wanneer de speakers te ver uit elkaar staan, dan hoor je namelijk een ''gat'' in het totaalbeeld van het geluid. Dit gat is dan in het midden te horen, alsof daar een hele grote blokkade staat die geluid absorbeert. Bij een goede afstand tussen links en rechts is er geen enkel gat te horen en is het net alsof er ook een speaker in het midden staat (cruciaal bij een 4.1 configuratie, waar geen center aanwezig is).


Afstand houden van wanden

Om het geluidsbeeld rondom de speakers zo ruim mogelijk te houden, worden de speakers het liefst een stukje van de wanden geplaatst. Wanden vormen een opstakel voor de voortbeweging van de geluidsgolven. Overigens kunnen lange wanden zorgen voor een negatieve ''in-room'' afstemming in de lagere regionen, waardoor de ene speaker anders lijkt te klinken dan de ander. Houdt dus altijd een beetje afstand tussen muur en speaker. Hoeveel afstand is niet te zeggen, 'hoe meer hoe beter' geldt eigenlijk, maar daar heeft niet iedereen de ruimte voor. Maar zorg, ook hier weer, dat alle speakers een gelijke afstand hebben van de wanden.


Morgen meer

[Wormaap]

Netjes, hier gaan een hoop mensen info uit kunnen putten

[Barry]

Wormaap schreef op woensdag 01 november 2006 @ 00:54:
Netjes, hier gaan een hoop mensen info uit kunnen putten

Dankje

Ik bedacht mij opeens dat de FAQ weinig tot niets zegt over surround opstellingen, terwijl de meerderheid hier op het forum in het ''post hier je home cinema...'' aktief is.

Er wordt trouwens nog het een en ander aan gewijzigd en/of toegevoegd, zoals plaatjes van ideale opstellingen en plaatjes van alternatieve opstellingen, voor als de luisterruimte het ''ideale'' niet toelaat. Ook komt er nog wat info over verschillende speakers, welke wel en niet geschikt zijn en er komt nog een heel stukje over hoe je de receiver het beste kunt instellen als je geen meetmic of dB meter hebt liggen

[Anoniem: 191811]

cool dit is echt nuttige informatie.

[masser120]

Een hele hoop nuttige en handige informatie!
Ik heb nooit geweten dat een film een apart subwooferkanaal had...

[Anoniem: 155599]

apart dat lfe heb ik nog nooit van gehoord. Net als heel veel dingen niet

Vind het trouwens zeer irritant dat er mensen zijn die hun speakers aan de zijkant van het bankstel hebben geplaatst.

3mensen op 1 bank. persoon 1 hoort alles wat links gebeurt veel beter en persoon 3 krijgt alle auto's van rechts op zich af

[argro]

Barry schreef op woensdag 01 november 2006 @ 00:44:
Gelijke speakers

Bij een surround opstelling is het van groot belang om overal gelijke speakers te plaatsen. Men is vaak geneigd om voor wat forsere speakers te plaatsen als achter en de center is veelal een liggend model, die makkelijk in een AV meubel past. Niks mis mee, als het om gemak en ruimtebesparing gaat. Maar om een echt homogeen geluidsbeeld te creeren heb je overal gelijke speakers nodig. Vergelijk het met een stereo opstelling, daar zet je links ook geen andere speaker neer dan rechts.

Gebruik 4(>) dezelfde ''full-range'' speakers.

Ik heb mijn 2.0 set vervangen door een 5.1 set. De 2.0 set bestond uit een receiver, dvd speler en 2 volwaardige speakers. De 5.1 set bestaat uit 5 "kleine" speakers en een sub. Tot op heden gebuik ik voor de front-speakers nog de oude volwaardige speakers die een overblijfsel zijn van mijn 2.0 opstelling. Begrijp ik nu goed dat ik beter geluid heb wanneer ik de twee "kleine" speakers als fronts ga gebuiken?

[Anoniem: 157535]

mischien is dit ook wel nuttig voor in de startpost:

Uw luisterruimte, bepalen van uw sweet spot

Voor de meeste mensen zal de luisterruimte hetzelfde zijn als de huiskamer. Kortom, er gebeurt veel meer in deze ruimte dan alleen maar muziek luisteren en films kijken. Met het bepalen van de ideale luisterpositie (sweet spot) en plaatsen van de apparatuur en speakers, zult u hier dus rekening mee moeten houden.

Een doorsnee huiskamer/luisterruimte zou er als volgt uit kunnen zien:



Hoe werkt... Home Cinema instellen? (c) Xingo


Het bepalen van de sweetspot kunt u op twee verschillende manieren doen:
- U probeert de installatie in te passen in de bestaande interieurindeling,
- U past uw interieur aan, om op deze wijze het meest optimale resultaat te bereiken.

In het eerste geval gaat u kijken waar u uw speakers en componenten het beste kunt plaatsen zonder de indeling van uw interieur aan te passen. Anders gezegd, op een zo goed mogelijke manier de speakers te plaatsen binnen het bestaande interieur, en aan de hand hiervan een zo gunstig mogelijke sweet spot bepalen. Bij deze methode zult u vaker concessies moeten doen.
In het tweede geval bent u bereid uw interieur aan te passen zodat plaatsing van de speakers en het bepalen van de sweet spot op de meest gunstige plekken kan geschieden.

Hou bij het bepalen van uw sweet spot rekening met de richtlijnen voor de afstand tussen uw TV en de zitplek(ken):
- Met moderne 100% televisie een minimale kijkafstand van zo’n 5 tot 8x de beeldhoogte.
- Met Home Theater projectie is 1.5-2.0x de beeldbreedte de optimale kijkafstand.

ScreenPlay sfeer

Na het bepalen van uw ideale luisterplaats (en daarmee indirect ook de juiste plek voor de speakers), kunt u een geschikte plek voor de rest van de componenten (AV receiver, DVD speler etc.) zoeken. Verderop in dit artikel is door middel van schema’s aangegeven hoe de speakers het beste geplaatst kunnen worden.

Houdt rekening met wat acceptabel is voor de rest van de huisgenoten (als u die heeft) en of de plaatsing van de speakers geen obstakel kan vormen voor andere activiteiten in deze ruimte.

Plaatsing van uw luidsprekers

In de twee onderstaande schema’s wordt het ideaalbeeld weergegeven, volgens de zogenaamde ITU-T norm. Deze norm is ontwikkeld om een zoveel mogelijk gestandaardiseerde manier van speakerplaatsing voor te stellen voor zowel professional als consument. Op die manier luisteren alle technici en consumenten naar hetzelfde. Het eerste schema geeft een 5.1 opstelling weer en het tweede schema is voor een 6.1/7.1 opstelling (met dank aan Garmt van der Zel voor de 2 schema’s):





6.1 / 7.1 opstelling

Deze tekeningen geven de ideale opstelling weer, vaak zult u concessies moeten doen. Lees goed de gebruikaanwijzing van uw luidsprekers door. Vaak worden er speciale eisen gesteld aan de plaatsing van luidsprekers. Onder welke hoek, de hoogte en welke afstand van de muur etc.

Voor meer gedetailleerde informatie verwijzen wij u naar de site van Dolby Laboratories. (www.dolby.com) Hier kunt u “The Dolby Guide to Home Theater Sound” downloaden voor nog meer gedetailleerde informatie.

Het plaatsen van de center en frontspeakers

Uw center speaker wordt in het midden recht tegenover de door u bepaalde sweet spot geplaatst en wel op een dusdanige manier, dat het geluid uit uw centerspeaker ondersteunend is aan de beeldweergave. Dus bij voorkeur onder of boven uw TV, of bij een plasma- of projectiescherm plaatsing van de center speaker in het midden van het scherm, liefst er direct achter, maar meestal erboven of eronder geplaatst.
De frontspeakers worden geplaatst in een hoek van tussen de 25° en 35° ten opzichte van de centerspeaker, en worden onder een lichte hoek op de sweet spot gericht.
Plaats de drie speaker op een lijn en voorkom dat de center speaker voor de front speakers komt te staan. Voor normale stereo weergave wordt een luisterhoek van 45 i.p.v. 60 graden voor uw frontspeakers aanbevolen. En als laatste, probeer deze drie speaker op ongeveer dezelfde hoogte te plaatsen.

Afhankelijk van het model kunt u de speakers het beste (indien mogelijk) op oorhoogte plaatsen en uiteraard in de luisterrichting. Soms is het experimenteren op welke plaats uw speaker het beste tot z’n recht komen. Een eenmaal gevonden opstelling hoeft zeker niet zaligmakend te zijn.

Experimenteren door speakers hoger, lager, breder of smaller op te stellen verdient aanbeveling. Op deze wijze bereikt u de voor uw ruimte de meest optimale opstelling. Hiervoor is geen standaard regel, dit zal per luisterruimte in combinatie met de speakers verschillen.

Het plaatsen van de surroundspeakers

Voor een 5.1 opstelling dienen de surround speakers iets naar achter geplaatst te worden onder een hoek van maximaal 20°, niet te ver naar achteren en meer dwars geplaatst dan bijvoorbeeld de frontspeakers. De surround speakers worden over het algemeen ook breder (dus verder van elkaar) geplaatst dan de frontspeakers. Hierdoor wordt het ruimtelijk effect meer bevorderd.



Noot: In de huiskamer tekening ziet u dat de surround speaker noodgedwongen verder naar achteren staan omdat er anders geen leefbare situatie bestaat in deze kamer.

Hiermee aangegeven dat bijna iedereen in een huiskamersituatie concessies zal moeten doen en creatief moet zijn om voor die ruimte de ideale opstelling te vinden. Alternatieven voor het plaatsen van de surround speakers is in het schema weergegeven, maar uitproberen is de beste manier om erachter te komen wat voor uw situatie de beste oplossing is.

Het plaatsen van de subwoofer

In tegenstelling tot de andere speakers, waar voor het plaatsen een aantal regels zijn, is het voor de subwoofer meer een kwestie van uitproberen. Als een subwoofer goed geplaatst wordt krijg je een mooie strakke bas. Tevens wordt het geluid van de subwoofer als het ware samengevoegd met de andere speaker. Anders gezegd, je hoort de subwoofer niet als een aparte speaker.

Een slecht geplaatste subwoofer zal bonkend, zwaar en zonder detail klinken. En heeft zeer zeker geen invloed op de dynamiek in het totale geluidsbeeld. Een paar richtlijnen voor het plaatsen van een subwoofer;
- Niet op dezelfde afstand van twee muren
- Bij voorkeur niet compleet in een hoek, hoewel een plaats niet verder dan 1 meter uit de hoek vaak de beste plek is
- Zo dicht mogelijk bij de luisterplaats kan een oplossing zijn in sommige probleemgevallen
- Probeer verschillende plaatsen voor de subwoofer en stel bij iedere verschuiving opnieuw het niveau van de subwoofer af

Een veel gebruikte methode voor de plaatsing van de sub is deze op de luisterplek neer te zetten en vervolgens al kruipende door de kamer tijdens het spelen van een bas-rijk muzieknummer de meest neutrale plek te vinden voor de bas. Dit zal de plek zijn waar de bas niet het hardst, nog het zachtst is, maar wel het meeste gedetailleerd en neutraal.

De meeste subwoofers zijn tegenwoordig actief. Een speaker voor de laag weergave met een eigen ingebouwde versterker. Hou dus rekening met de plaatsing van deze subwoofer dat een stopcontact in de nabijheid van het apparaat wenselijk is voor de noodzakelijke stroomvoorziening.

Het inregelen van de Front, Center, Surround speakers

Allereerst dient u de juiste afstanden voor de speakers in te stellen, ook wel "Speaker distance" of “Speaker delay”genoemd. U meet zorgvuldig de afstanden van de sweet spot tot de verschillende speakers. Vervolgens stelt u deze afstanden in uw AV receiver/versterker. Raadpleeg hiervoor de handleiding.

Met deze procedure stuurt u de “Time Alignment” van uw AV receiver/versterker aan en wordt het signaal per kanaal zodanig vertraagd, dat het geluid van iedere speaker gelijktijdig bij de luisteraar aankomt.

Hierna dient u in de AV receiver/versterker in te stellen wat voor soort luidspeakers u heeft. Met de speaker instelling small of large stuurt u het "bass management". Door uw frontspeaker op small te zetten verteld u de AV receiver/versterker de lage bass signalen niet aan deze speaker door te geven. Deze instelling gebruikt u als een subwoofer gaat aansluiten. U dient meestal nog in te stellen dat er inderdaad een subwoofer is aangesloten.

Bij de bass management van THX gecertificeerde producten worden de frontspeaker automatisch op small gezet en wordt de subwoofer geactiveerd.

Als u geen subwoofer hebt en u heeft “Full Range” frontspeakers zet u deze op LARGE. Hierdoor worden de lage bas signalen naar de frontspeakers gestuurd. Alleen als u “Full Range” vloerstaande luidspeaker heeft kunt u deze op LARGE zetten. Veel mensen denken ten onrechte dat hun speakers full-range zijn. Dit is vrijwel nooit het geval echter! Een speaker die doorloopt tot 20 Hz en op deze frequentie veel geluidsdruk kan leveren mag full-range worden genoemd. Er zijn echter maar weinigen die dit kunnen. Experimenteer dus met het op small zetten van uw speakers.
Voor het inregelen en afstellen van de speakers gebruiken we een Test DVD en een analoge geluidsdrukmeter. Elders in dit artikel vindt u meer informatie over deze twee hulpmiddelen.
Lees eerst aandachtig de gebruiksaanwijzing van uw test DVD door. Hierin staat belangrijke informatie hoe u deze DVD dient te gebruiken.

Verder is het belangrijk dat de analoge geluidsdrukmeter op de juiste wijze wordt geplaatst en ingesteld.
- Een geluidsdrukmeter heeft een draaiknop om het meetbereik in te stellen (60/70, 70/80, 80/90 etc.) Zet deze op 70/80.
- De tweede schakelaar WEIGHTING dient op "C" te staan.
- De derde schakelaar RESPONSE dient op SLOW te staan.

1. Plaats de geluidsdrukmeter (bij voorkeur op een statief) op oorhoogte op de sweet spot in verticale stand zodat u tijdens het selecteren van de testtonen de uitslag van de meter goed kunt zien.

2. Op de AV receiver/versterker moeten nu alle signaalverzwakkers voor alle speakeruitgangen op 0 dB worden gezet. Raadpleeg hiervoor de handleiding.

3. Op de test DVD staan signalen om het geluidsniveau van de speakers in te stellen, meestal in de volgorde Front-links, Center, Front-rechts, Surround-rechts en Surround-links. (bij 6.1/7.1 dient u er een aantal extra te doen)

4. Draai bij de eerste test toon (bijvoorbeeld Front-links) het volume van uw AV receiver/versterker op tot u een waarde van 75 dB op de geluidsdrukmeter hebt. Een eventuele afwijking kunt u corrigeren met de afzonderlijke signaalverzwakkers per kanaal.

5. Hierna herhaalt u deze handeling voor elk individueel kanaal (ook de subwoofer!) en stelt de volumes van elk kanaal met de signaalverzwakkers zo in, dat er voor elk kanaal een waarde van 75 dB op de geluidsdrukmeter wordt gemeten.

Als u deze handelingen voor elke speaker heeft herhaald, zijn de geluidsniveaus goed ingesteld. Meestal kunt u aan de hand van een aantal geluidsfragmenten beluisteren of de gevonden instellingen voldoen.

Het afstellen van de Subwoofer... en dan: genieten!

Het afstellen van een subwoofer kunt u eigenlijk alleen betrouwbaar doen met behulp van een test DVD. Op het gehoor afstellen van een subwoofer resulteert meestal in afwijking tot wel 10 dB. Een subwoofer dient de speakers te ondersteunen en aan te vullen, niet te overheersen. Het niveau moet dan ook op dezelfde manier worden afgesteld als de andere kanalen, zoals eerder aan de orde kwam.
Bij surroundweergave is er op de meeste 5.1 films een LFE track aanwezig. Deze dient te worden weergegeven (het is immers een apart kanaal) via de subuitgang van de receiver op de low-level ingang van een subwoofer. Zorg dat als u subwoofer op sub out van de versterker aansluit u de kantelfrequentie/”cross-over” frequentie op de subwoofer MAXIMAAL zet. De versterker filtert immers de bas al op een juiste manier.

Hoe werkt... Home Cinema instellen? (c) XingoDe ene persoon stelt z’n subwoofer liever wat conservatief af, op zo`n 73-75 dB (met de andere speakers op 75 dB), terwijl de andere juist een hoger geluidsniveau prefereert. Algemeen kan gezegd worden dat alle standen binnen 73 en 77 dB op zich acceptabel zijn, wijkt de instelling hier erg van af, is het beter op zoek te gaan naar mogelijke andere probleemgebieden.

Als niet de impact van de subwoofer wordt ervaren, ligt dit meestal aan het feit dat de sweet spot op een plek zit waar dips in het frequentiebereik de fysieke kracht van de subwoofer teniet doen. Dit ligt aan de luisterruimte. Binnen het kader van dit artikel gaat het te ver om dit verder uit te leggen. Mogelijk dat we daar in een later stadium nog op terug kunnen komen.

Een voordeel van surround receivers is dat je de speakers op "small" kunt zetten (kwam eerder ter sprake), waarbij je de speakers ontlast van lage bassen, wat het geluidsbeeld aanzienlijk kan verbeteren, echter alleen als de subwoofer van goede kwaliteit is en perfect is afgesteld en geplaatst.

Hoe werkt... Home Cinema instellen? (c) XingoHet is ook mogelijk dit effectkanaal te mixen in de frontspeakers en in te geven in de AV receiver/versterker als geen subwoofer voorhanden is. De front speakers zijn dan “Full range”. Groot nadeel hiervan is, dat de LFE (Low Frequency Effects) in films zo extreem kan zijn, dat de frontspeakers vrij gemakkelijk kunnen gaan vervormen.

U zult na al deze zaken in ieder geval een duidelijke verbetering moeten horen ten opzichte van een niet correct ingestelde installatie. Voldoen de gevonden instellingen niet voor uw gehoor, dan zult u moeten proberen om door middel van een andere opstelling het gewenste resultaat te bereiken. Uiteraard dient u bij elke verandering de hierboven beschreven stappen te herhalen.

Na dit alles gedaan te hebben is het eindelijk tijd om te ontspannen. Doe uw favoriete film of muziek DVD in de DVD speler, leun rustig achterover en laat de sensatie van uw Home-Theater z’n werk doen en geniet met volle teugen!

bron: hifi.nl

[HenkS]

erg mooi topic

maar ik, en ik denk velen onder ons. hebben de bank tegen de muur staan. dus je kan de speakers niet echt ver erachter zetten. dus zit je veel dichter op de rear speakers, dan op de front speakers.


is het dan een idee, deze rearspeakers een heel stuk naar buiten te zetten en dan naar binne te draaien? dus in feite staan ze ook tegen de achter wand. alleen dan bv 1 1/2 meter links en rechts van de bank en naar binnen gedraaid?

[JvS]

Ik ben het met een hoop niet eens. Wat je hier beschreven hebt is een theoretisch ideaal voor een als klinische bioscoop ingerichte HT kamer, niet een bruikbare guide.

Zo klinken 5 dezelfde luidsprekers in een normale leefbare kamer soweiso helemaal anders, dus 5 dezelfde is dan wel leuk, maar niet zo belangrijk als wordt gresuggereerd. Surround signalen worden vooral gebruikt voor effecten en is het echt totaal niet nodig om dezelfde luidsprekers te kopen. Het mag dan wel een full range signaal zijn, dat wil niet zeggen dat het nodig is om bijvoorbeeld slechtere speakers te kopen om dan maar 5 keer dezelfde te hebben. Je kan het geld beter investeren in een zeer goede center en goede front speakers, en dan kleinere, wellicht kwalitatief mindere surrounds. Dat gaat als totaal beter klinken dan 5 keer een redelijke speaker.

Dus theoretisch harstikke leuk allemaal, maar niet echt een praktische tip.

[voodooless]

Ik kan me wel vinden in wat JvS zegt.

Merk ook op dat je misschien andere prioriteiten hebt m.b.t geluid. Misschien wil je ook graag stereo muziek luisteren, en dan ga je echt niet 7x een Nautilus (bij wijze van) neerzetten (er zijn natuurlijk mensen die wat wel doen ).

Maar de inzet is zeker goed Het mag echter wat meer praktisch toepasbaar.

[Wormaap]

Het stuk over 5 dezelfde speakers is inderdaad discutabel, maar voor de rest vind ik Barry's verhaal toch erg netjes en duidelijk
Dat van Fatalfelix is ook mooi, maar gekopiëerd dus dat telt niet

[ Voor 21% gewijzigd door Wormaap op 01-11-2006 17:02 ]

[MikeyMan]

Eens met drie voorgaande posters...

5 dezelfde speakers heeft in mijn ogen niet altijd een voordeel... De informatie (het geluid dus) wat over de speakers wordt gestuurd is vrijwel nooit overal hetzelfde, en de achterste kanalen worden sowieso vaak minder belast...

Denk dat het een goed idee is om met z'n allen tot een soort nieuwe faq te komen, zodat newbies sneller de benodigde informatie kunnen vinden...

[masser120]

Anoniem: 157535 schreef op woensdag 01 november 2006 @ 15:52:Handig en nuttig verhaal

Vergeet je niet één ding?

Ik neem aan dat men wil dat de bass op gelijk geluidsniveau staat als dat van de andere speakers.
Dat betekent dat je de volume van de subwoofer hoger moet zetten, om de andere speakers te compenseren.

Dus stel dat je alle speakers afstelt op 75dB en de subwoofer ook. Dan klinkt de subwoofer toch veel zachter dan het midden en hoog, doordat het midden en hoog uit 5 speakers komt?

Dit kan je oplossen door de subwoofer toch harder te zetten?

Geluidsdruk van enkele satellietspeaker:
10^ (Ispeaker (in Bell)) * 10^ (I0 (in Bell)) =
(10^7.5) * (10^(-12)) = 3.16227766 * 10^-5 Watt/m2

5 speakers; dus I5speaker = 5 * (10^7.5) * (10^-12) = 0.000158113883 Watt/m2
Dat is de totale geluidsdruk voor je gehoor voor de satellieten. Ik neem aan dat die van de subwoofer gelijk moet zijn dus:
I(dB)= 10*log(I5speaker/I0) = 10*log(0.000158113883/(10^-12)) = 82dB

Kortom: moet je de subwoofer niet op 82dB zetten, in plaats van op 75dB?

[voodooless]

Massser120:

Is allemaal erg leuk die dB's, maar zonder dat je ze ook daadwerkelijk in de ruimte kunt meter, heb je er helemaal niks aan. Daarnaast is een subwoofer actief, en heeft deze misschien een andere efficientie dan de andere speakers. Dan heb je nog roomgain, cornerloading... noem maar op. Het is dus niet zo makelijk.

Gewoon luisteren, dan kom je er meestal wel uit.

[Gonadan]

Allereerst: Goed idee dit topic.

Maar ik moet toegeven dat ik het met de posters vlak boven mij eens ben.
Misschien is het een goed idee om het een beetje te splitsen in twee categorieën, één deel voor de echte audiofielen, en één deel voor de 'normale' gebruiker.

Zelf ben ik niet echt een audiofiel, maar ik houd wel van goed geluid in mijn huiskamer, daarom ben ik ook niet echt tevreden over mijn speakers. Ik heb best een goede versterker, maar de speakers zijn een bijeen geraapt zootje.
Voor films maakt dat echter weinig uit, met zo'n luidspreker op je bank stelt de versterker het niveau automatisch in zodat alle speakers even hard klinken. (Eerlijk is eerlijk, ik stel het altijd een beetje bij achteraf, maar luiheid boven alles ).
Dan een flinke subwoofer erbij (oude technics speaker met oud stereosetje als versterker) en je kan film kijken alsof je in de bios zit.

Voor gewoon muziek is het dan echter een ander verhaal, dan is het wel lekker als je goede kwaliteit frontspeakers hebt zodat je mooi stereo kan draaien.

Maar voor films is het eigenlijk het belangrijkst dat de speakers minstens op oorhoogte staan of hangen en dat je het evenwichtig afstelt, dat kan prima met je gehoor.

Persoonlijk geloof ik niet in die speakers van een vuistgrootte, precies om wat ook eerder gemeld werd. De subwoofer is geen vervanging, en speakers die zo klein zijn kunnen gewoon niet weergeven wat een grotere speaker kan.

Kom maar op met de blinddoek testen, ik blijf bij mij mening. plaat > standaard cd. originele cd > mp3 en speaker met grote inhoud > speaker met vuistinhoud.

[masser120]

voodooless schreef op woensdag 01 november 2006 @ 19:31:
Massser120:

Is allemaal erg leuk die dB's, maar zonder dat je ze ook daadwerkelijk in de ruimte kunt meter, heb je er helemaal niks aan. Daarnaast is een subwoofer actief, en heeft deze misschien een andere efficientie dan de andere speakers. Dan heb je nog roomgain, cornerloading... noem maar op. Het is dus niet zo makelijk.

Gewoon luisteren, dan kom je er meestal wel uit.

Weet ik, maar dit is theoretisch, zodat alles gelijk is op een groot grasveld oid.

[Barry]

Gonadan schreef op woensdag 01 november 2006 @ 20:00:
Allereerst: Goed idee dit topic.

Maar ik moet toegeven dat ik het met de posters vlak boven mij eens ben.
Misschien is het een goed idee om het een beetje te splitsen in twee categorieën, één deel voor de echte audiofielen, en één deel voor de 'normale' gebruiker.

Ik ben dus ook van plan om de topicstart zo in te delen Volgens mij beantwoord ik daar gelijk de reacties van voodooless en JvS mee.

Zelf ben ik niet echt een audiofiel, maar ik houd wel van goed geluid in mijn huiskamer, daarom ben ik ook niet echt tevreden over mijn speakers. Ik heb best een goede versterker, maar de speakers zijn een bijeen geraapt zootje.
Voor films maakt dat echter weinig uit, met zo'n luidspreker op je bank stelt de versterker het niveau automatisch in zodat alle speakers even hard klinken. (Eerlijk is eerlijk, ik stel het altijd een beetje bij achteraf, maar luiheid boven alles ).
Dan een flinke subwoofer erbij (oude technics speaker met oud stereosetje als versterker) en je kan film kijken alsof je in de bios zit.

Wij hebben in Zaandam het 'Seantje' als bioscoop en het geluid bij mij is 10x beter als daar! Een goed vergelijk en streven is het geluid bij Pathé in Amsterdam. Hoewel ik ervan overtuigd ben dat het thuis nog veel beter kan met de juiste configuratie.

---

Waarom zijn gelijke speakers zo belangrijk?

Bij een beetje serieus genomen stereo opstelling worden 2 indentieke speakers gebruikt. De reden daarvan is vanwege het feit dat alleen identieke speakers in het geluidsbeeld kunnen ''verdwijnen''. Je hebt dan niet meer het idee dat je naar apparatuur aan het luisteren bent, maar eerder naar een concert, waarbij je over een groot beeld instrumenten kunt plaatsen alsof ze zich daar ook daadwerkelijk bevinden.

Dit geldt dus automatisch ook voor de achterkanalen. 4 identieke speakers zijn in staat om een geluidsbeeld neer te zetten waarbij je met gesloten ogen niet kunt bepalen waar de speakers staan. De linker front en de rechter surround overlappen elkaar namelijk ook als er een helikopter over je heen vliegt.

Naar mijn mening is men geneigd om voor 7.1 te kiezen omdat de gebruikte speakers in een 4.1 opstelling gewoonweg niet in staat zijn om voor homogeniteit te zorgen.

---

Tuurlijk ben ik mij ervan bewust dat niet iederen het geld heeft om 4 dure speakers aan te schaffen. Maar toch vind ik dat een 4.1 setup met identieke speakers vele malen beter klinkt dan een 7.1 setup met verschillende speakers. En wat geld betreft zul je dan nog goedkoper uit zijn met de 4.1 set

Ik ga nu dus uit van het ideale en als mensen daar geen geld of ruimte voor hebben, zullen zij binnenkort tekst en uitleg voorgeschotelt krijgen over welke compromis je dan het beste kunt sluiten.

[Barry]

Anoniem: 157535 schreef op woensdag 01 november 2006 @ 15:52:
mischien is dit ook wel nuttig voor in de startpost:

Handig verhaal, maar kopieren is makkelijk

Overigens heb ik de ITU ideaalnormen ook gedeeltelijk toegepast in mijn startpost. Dus die afbeeldingen komen er ook snel in te staan

[Anoniem: 155599]

Dat word dus een mooi setje halen met 2 speakers en een woofer.

[MikeyMan]

Ja, maar als ik kan kiezen tussen twee speakers van 2000 en twee van 400 of vier speakers van 700, weet ik wel waar mijn voorkeur naar uitgaat...

[Barry]

MikeyMan schreef op woensdag 01 november 2006 @ 17:10:
Eens met drie voorgaande posters...

5 dezelfde speakers heeft in mijn ogen niet altijd een voordeel... De informatie (het geluid dus) wat over de speakers wordt gestuurd is vrijwel nooit overal hetzelfde, en de achterste kanalen worden sowieso vaak minder belast...

De achter kanalen krijgen minder vaak wat te verduren, maar als ze wat te verduren krijgen kan dat net zoveel zijn als de voorkanalen. Luister maar eens naar een paar trailers van DTS bijvoorbeeld die ene van Yamaha, dan hoor je dat achter ook flink veel laag kan bevatten.

[MikeyMan]

Ja, ik weet het, heb zelf een 5.1 receiver...

Maar ik stop liever meer geld in m'n fronts dan dat ik vier dezelfde koop...

[Barry]

MikeyMan schreef op woensdag 01 november 2006 @ 23:08:
Ja, maar als ik kan kiezen tussen twee speakers van 2000 en twee van 400 of vier speakers van 700, weet ik wel waar mijn voorkeur naar uitgaat...

In dat geval wil je stereo dus combineren met HT. Dat is natuurlijk prima. Maar het verschil tussen 4 speakers van 700 Euro ter vergelijking met 2 speakers van 2000 Euro i.c.m 2 achter speakers van 400 Euro, is nou net die homogeniteit die je zou misschien bij die keuze met de duurdere frontspeakers. Dat lijkt mij ten nadelen van je HT geluid, wat in stereo dus weer een voordeel is omdat je voor betere speakers gebruikt. Maar nogmaals; het gaat er nu om dat het HT gedeelte zo goed mogelijk is, in plaats van het stereo gedeelte.

Edit:

Niet gelijke speakers doen meer afbruik aan het geheel dan goedkopere speakers, die wel identiek zijn.

[ Voor 6% gewijzigd door Barry op 01-11-2006 23:26 ]

[MikeyMan]

Mjah, dat vraag ik mij dus af... ik denk dat het voordeel dat je van betere fronts hebt (waar het meeste geluid vandaan komt...) groter is dan wat je uit betere achterspeakers haalt... Ook voor HT...

[Barry]

MikeyMan schreef op woensdag 01 november 2006 @ 23:29:
Mjah, dat vraag ik mij dus af... ik denk dat het voordeel dat je van betere fronts hebt (waar het meeste geluid vandaan komt...) groter is dan wat je uit betere achterspeakers haalt... Ook voor HT...

Het gaat niet om welke beter of slechter zijn, het gaat juist om de gelijkenis. Welk budget je voor die gelijkenis over hebt moet iedereen zelf weten natuurlijk.

[MikeyMan]

Nou, dat lijkt me dus zeker wel een kwestie van beter of slechter... 4x kutgeluid + subwoofer vind ik niet te prefereren boven 2xgoed + 2x kutgeluid...

[joopv]

Allemaal dezelfde speakers is natuurlijk een mooi ideaal, maar in de praktijk vaak niet haalbaar (WAF - Woman Acceptance Factor )

Wat dan belangrijk is, is dat het karakter (timbre, of midden+hoog karakteristiek) van de surround speakers min of meer hetzelfde is als de front speakers. Dat kun je met een test-dvd met ruissignalen snel beoordelen.

Over de positie van de luidsprekers kun je van alles zeggen, maar eigenlijk moet je eerst op de cd/dvd/sacd media kijken wat daar geadviseerd wordt. Sommige albums vereisen een pure 4.0 quadrofonische opstelling (4 * 90 graden), andere weer een IEC opstelling zoals hier beschreven. Het verschil is meestal marginaal.

Steeds meer HT receivers hebben een microfoon meegeleverd zodat het systeem zelf de zaak kan inregelen met betrekking tot de luidspreker afstanden en geluidsnivo's. Mijn receiver kan zelfs de karakteristieken van iedere speaker rechttrekken, de huiskamer karakteristiek en echo's corrigeren enz.

Bij een surround opstelling kom je altijd getallen als (bijv.) ''5.1'' tegen. Het eerste cijfer staat voor het aantal aangesloten ''full-range'' (volledig spectrum) kanalen en het tweede cijfer (achter de komma dus) staat voor het LFE kanaal.

Dit is niet correct. Het eerste cijfer staat voor de normale kanalen (front, center, rear, back rear enz) en het laatste cijfer voor het LFE of subwoofer kanaal.
Of de normale kanalen full range of alleen mid+hoog zijn is in deze notatie niet van belang. Het geeft aan dat de content deze discrete kanalen bevat, niet hoe jouw speaker systeem is opgebouwd.

[ Voor 24% gewijzigd door joopv op 02-11-2006 00:12 ]

[JvS]

Barry schreef op woensdag 01 november 2006 @ 23:05:
Bij een beetje serieus genomen stereo opstelling worden 2 indentieke speakers gebruikt. De reden daarvan is vanwege het feit dat alleen identieke speakers in het geluidsbeeld kunnen ''verdwijnen''. Je hebt dan niet meer het idee dat je naar apparatuur aan het luisteren bent, maar eerder naar een concert, waarbij je over een groot beeld instrumenten kunt plaatsen alsof ze zich daar ook daadwerkelijk bevinden.

Dit geldt dus automatisch ook voor de achterkanalen. 4 identieke speakers zijn in staat om een geluidsbeeld neer te zetten waarbij je met gesloten ogen niet kunt bepalen waar de speakers staan. De linker front en de rechter surround overlappen elkaar namelijk ook als er een helikopter over je heen vliegt.

Dat is dus automatisch ook voor achterkanalen? Dit is echt onzin hoor. Wat in stereo wordt opgenomen is muziek, waarin een fijn stereobeeld gemixt wordt, of waarbij een stereo zaalmix opgenomen wordt van diverse instrumenten, vocals etc. Dat is dermate fijnzinnig en de stereoinformatie is dermate gedetailleerd én de luidsprekers vullen elkaar constant aan en geven ongeveer 90% hetzelfde siganal weer. In zo'n (normaal) geval, moet je speakers uit een set hebben.

Bij films is dat veel en veel minder zo. Surround speakers zijn ondersteunende luidsprekers. Een helicopter die over komt vliegen heeft niets te maken met het stereobeeld van muziek en met blenden.

Je benadert hier een film / HT set alsof je een set beschrijft die puur voor 5.1 SACD opnamen gebruikt gaat worden. Dan heeft het wel zin, maar muziek in 5.1 is helemaal niet zo nodig naar mijn mening. twee luidsprekers zijn prima in staat om een mooigeluidsbeeld neer te zetten. Surround speakers zijn er inderdaad voor de overvliegende helicopter, maar ook voor de krekels in het gras, de zee om je heen, kortom de ondersteuning.

En dat in een DTS trailert veel laag uit een luidspreker komt, betekent dat het kan. Niet dat het moet. Om het even af te maken: Heb je ooit een bioscoop gezien waarin dezelfde luidspekers gebruikt worden? Ik ben me ervan bewust dat niet alle bioscopen goed geluid hebben, maar zelfs de allerbeste bioscoop heeft niet 5x dezelfde speakers (wel heel veel surround speakers overigens).

[teacher]

4 of 5 keer dezelfde speakers is echt geen must. Rear kanalen zijn "opvulling", hoeven geen laag weer te geven en krijgen lang niet zoveel voor hun kiezen als (muziek)fronts.

Verder worden en aan fronts hele andere eisen gesteld dan aan een center. Denk maar aan, heel praktisch, de afmetingen. Dit geld ook voor de rears.

Mijn rears zijn ook niet gelijk aan mijn fronts; wel hebben ze dezelfde driver én hetzelfde filter:


En mijn rear center is helemaal een "budget dingetje":

Voor de kleine effecten/ondersteuning is het een prima ding.

[B_FORCE]

Mooi insteek van Barry, er zijn (zoals je ziet) nog wel enkele verbeter puntjes, maar het is wel duidelijk allemaal zo in 1 topic

Over rears en centers. Ik denk dat een film sowieso "te snel" is om überhaupt "verschil" te kunnen horen tussen verschillende speakers.
Ook is er geen vergelijking mogelijk, puur omdat (zoals hierboven al wordt gezegd) ze dienen als ondersteuning.

Ook kan ik me voorstellen dat je bv voor fronts een heel ander karakter wil hebben dan bv je center omdat ze voor heel andere doel einden worden gebruikt.
Persoonlijk vind ik dat als je nieuwe speakers kopt je het meeste geld uit kan geven aan je fronts. Die zorgen toch ach voor het meeste geluid + je kan fijn (stereo) muziek luisteren.

[joopv]

JvS schreef op donderdag 02 november 2006 @ 10:13:
[...]Dan heeft het wel zin, maar muziek in 5.1 is helemaal niet zo nodig naar mijn mening. twee luidsprekers zijn prima in staat om een mooigeluidsbeeld neer te zetten. Surround speakers zijn er inderdaad voor de overvliegende helicopter, maar ook voor de krekels in het gras, de zee om je heen, kortom de ondersteuning.

Gaan we een stereo vs. multichannel war starten? Ik ben het hier in ieder geval niet meer mee eens. Een jaar of 7 geleden nog wel, maar nu niet meer.

Multichannel audio heeft zoveel meer te bieden. Ben je bij een stereo opname een luisteraar, in een goede multichannel mix ben je bijna tot deelnemer gepromoveerd. Je bent meer ondergedompeld. Tja hoe beschrijf je dat...

Een van de problemen is dat veel van de z.g. hi-end freaks bij multichannel vaak automatisch denken aan spectaculaire film effecten, en aan goedkope chinese dvd-setjes met plastieken boxen. Jij maakt je er ook schuldig aan. Maar er bestaat ook een hele andere klasse media en apparatuur cq boxen.

Ik kan je aanraden om enkele echte multichannel audio opnames te beluisteren op een fatsoenlijke installatie.

[JvS]

Ik geef dat toch ook aan in mijn post? Dat het voor multi-chanel audio wel nuttig kan zijn. Maar 98% van de mensen die 5.1 kopen, kopen het voor films en niet voor fijnzinnige multi chanel muziekopnamen.

[B_FORCE]

joopv schreef op vrijdag 03 november 2006 @ 01:55:
[...]

Gaan we een stereo vs. multichannel war starten? Ik ben het hier in ieder geval niet meer mee eens. Een jaar of 7 geleden nog wel, maar nu niet meer.

Multichannel audio heeft zoveel meer te bieden. Ben je bij een stereo opname een luisteraar, in een goede multichannel mix ben je bijna tot deelnemer gepromoveerd. Je bent meer ondergedompeld. Tja hoe beschrijf je dat...

Een van de problemen is dat veel van de z.g. hi-end freaks bij multichannel vaak automatisch denken aan spectaculaire film effecten, en aan goedkope chinese dvd-setjes met plastieken boxen. Jij maakt je er ook schuldig aan. Maar er bestaat ook een hele andere klasse media en apparatuur cq boxen.

Ik kan je aanraden om enkele echte multichannel audio opnames te beluisteren op een fatsoenlijke installatie.

Dan moet je wel een verdomd goeie opname hebben. Ik kan er absoluut niet naar luisteren (wordt er zelfs helemaal kriegel van). Dan hoor je links voor een gitaar, rechts achter een hi-hatt, links achter weer een splash, de zang weer uit het midden.
Niet echt heel realistisch. Als je naar een band etc luistert hoor je het dus ook gewoon voor je (dus zeg maar simpel gezegd stereo).

Maargoed zoiets blijft persoonlijk. Ik vind het ook belangrijk dat ik als ik muziek luister de instrumenten kan plaatsen. (dus direct vertellen waar een bepaald instrument "in de ruimte staat".)
Er zijn zat mensen die dat minder belangrijk vinden en voor ruimtelijk willen gaan.

[joopv]

Wat is realiteit? Een concert is een compromis - tenslotte kan het publiek niet midden in het orkest cq tussen de bandleden staan. Met MC audio kan dat beter benaderd worden.

Waarom luister je eigenlijk in stereo en niet in mono?

[B_FORCE]

mono ?
Ehm hoe kom je daar nu weer bij ?
Zie niet echt hoe je daar op komt eigenlijk...

Ook als je naar een concert luistert hoor je de muziek voor je Tenzij je zelf meespeelt, maar ik kan je vertellen dat dat niet echt lekker luistert.

Stereo kan je bij een band of concert wel degelijk horen (mits de PA goed zijn werk doet tenminste).
Al helemaal als je doodsimpel zelf met je band speelt... (zegmaar luistert in een repetitie ruimte oid)

[ Voor 5% gewijzigd door B_FORCE op 03-11-2006 11:07 ]

[technopeuter]

Laatst hoorde ik van een specialist dat de achterkanalen voor film het liefst zo ver weg en zo hoog mogelijk staan. Dit omdat dan het surroundgeluid zo diffuus mogelijk aan komt.

[voodooless]

technopeuter schreef op vrijdag 03 november 2006 @ 11:43:
Laatst hoorde ik van een specialist dat de achterkanalen voor film het liefst zo ver weg en zo hoog mogelijk staan. Dit omdat dan het surroundgeluid zo diffuus mogelijk aan komt.

Tja, een specialist... Hoog hangen van speakers is imho niet zo'n goed idee. Ver weg van de luisteraar echter wel. En diffuus hoort het voor film ook te zijn. Het zijn immers de effectkanalen. Niet voor niks dat daar ook vaak dipool speakers gebruikt worden (vlak tegen de muur). So much for 5x zelfde speaker

[Anoniem: 100386]

Om ook nog maar iets toe te voegen (en om dit topic in mijn lijst te markeren);
Het is voor wat kleiner behuisden ook mogelijk om een mooi diffus geluid te krijgen. Het is bv. te doen met de "Fontana serie" van Visaton. Dat zijn rondstralers, die hun geluid omhoog stralen, en met behulp van een soort van kogels in een circel rondom "reflecteren".

Zie dit plaatje bijvoorbeeld;



Ik ben (nog steeds ) van plan om deze te gaan maken, ter vervanging van mijn huidge surrounds.

[masser120]

Nou weet ik dat de plaatsing van de subwoofer heel erg belangrijk is, maar is het echt verschrikkelijk erg als ik de subwoofer op praktisch 1 meter afstand zet, in verband met kabels e.d.? Hij staat dan alsnog midden in de kamer.

[joopv]

De plaatsing van een subwoofer is in zoverre belangrijk dat je moet voorkomen dat er resonanties optreden in de ruimte. Dan kan je last krijgen van "boemen".

Voor het ruimtelijk effect is de plaatsing niet van belang

[HyperTrophy]

ik ben aan het shoppen voor een home cinema system, 5.1 boxen.

mijn woonkamer ziet er als volgt uit.

KUD KUD KUD
de maatvoering moet precies andersom zijn (scheelt niet zoveel, maar gaat om beeldvorming

Rood is de tv, licht grijs het zitmeubilair. Links in het woongedeelte zit het voorraam. Rechts de trapopgang, en linksboven de entree

Probleem is dus duidelijk, de plaats van de rechter-voor-speaker.

iemand een praktische oplossing?

Prijsklasse zit rond de 200 a 400 euro voor een systeem.
Een goed 2.1 systeem heb ik nog niet gezien rond deze prijs

[ Voor 9% gewijzigd door HyperTrophy op 11-02-2007 00:47 ]

[Peenutzz]

Ik zou de TV op de plaats van het grote grijze zitmeubel zetten, en dat meubel verplaatsen naar de overkant van de tafel, en dan de rechtersurround op de plaats van de TV, de rest kun je dan zelf wel invullen.

[HyperTrophy]

Ja maar...

laat dit nou net de plek zijn waar ik de tv zou willen hebben, en de plek waar ik de meubels zou willen hebben te staan. ik wil wel naar buiten kijken

een dergelijke oplossing wil ik dus niet nemen.

[Barry]

Pff, laat.. morgen oke?

[Guru Evi]

Ik heb ooit eens een gelijkaaridge situatie opgelost door mijn speakers op te hangen met een systeem waar je ze mee kan richten en dan vastzetten in die stand. Dat en een surround systeem waar je de locatie van de speakers relatief van de display kunt instellen (afstanden in meters tot + en - 10m)

[ Voor 30% gewijzigd door Guru Evi op 11-02-2007 04:32 ]

[HyperTrophy]

mss de voorste speakers toch naast de tv, en dan meer naar buiten laten richten??