Het postmodernisme heeft effectief afgerekend met de het systeemdenken. Nadat vroeg in de ontwikkeling van deze culturele/filosofische stroming God al sneuvelde, zijn ook alle grondslagen van de Verlichting afgebroken. Daarvan afgeleide stromingen als Liberalisme, wetenschap (positivisme), socialisme en alle andere filosofische bouwwerken die religie moesten vervangen, zijn niet bestand gebleken tegen de ongrijpbare postmoderne sloper. Deze heeft met een mix van relativisme en ironie de ratio, het fundament van de verlichting, onderuitgehaald door te bewijzen dat objectiviteit niet kan bestaan en communicatie altijd dubbelzinnig is.
De vraag is, wat nu? Wat valt er nog te filosoferen nu de filosofie het instrument van de filosofie, de taal, ondermijnd heeft? Kan er nog een stroming bestaan die niet volledig onderuit gehaald kan worden door postmodernistische redenaties?
We zien in de geschiedenis dat vaak stromingen reacties zijn op de lacunes in vorige stromingen. De romantiek kan zo gezien worden als reactie op het ontbreken van chaos, toeval en emotie in het rechtlijnige denken van de verlichting. Het modernisme reageert op de hierarchische verhoudingen van voorgaande stromingen door een nieuw soort egalisme te brengen op basis van geconstrueerde systemen. Het postmodernisme breekt vervolgens die moderne systemen weer af.
Maar wat kan er reageren op het postmodernisme? Op een stroming die zichzelf al voortdurend afbreekt door middel van ironie, zelfspot en het niet willen innemen van posities? Op de quizmaster filosoof?
Vele gelovigen bidden dagelijks dat religie de mens weer zekerheid mag gaan bieden. En voor sommigen lijkt het te werken, het zijn juist de allerstrengste stromingen binnen christendom, jodendom en islam zijn de stromingen die groeien - hoewel deze groei tot nu toe marginaal is. En kan de geest van het postmodernisme dan werkelijk weer in de fles gestopt worden? Kunnen we weer stoppen met twijfelen, puur omdat we zien dat het twijfelen zelf nergens toe leidt? Ik betwijfel het
Maar wat is er dan wel voor mogelijkheid? Is er nog toekomst voor de filosofie? Of is dit het punt waar we opgeven en verder gaan met onze levens, waar filosofie en kunst zich niet verder zullen ontwikkelen maar slechts verbreden? Is de laatste revolutie in het filosofisch denken nu voorbij?
De vraag is, wat nu? Wat valt er nog te filosoferen nu de filosofie het instrument van de filosofie, de taal, ondermijnd heeft? Kan er nog een stroming bestaan die niet volledig onderuit gehaald kan worden door postmodernistische redenaties?
We zien in de geschiedenis dat vaak stromingen reacties zijn op de lacunes in vorige stromingen. De romantiek kan zo gezien worden als reactie op het ontbreken van chaos, toeval en emotie in het rechtlijnige denken van de verlichting. Het modernisme reageert op de hierarchische verhoudingen van voorgaande stromingen door een nieuw soort egalisme te brengen op basis van geconstrueerde systemen. Het postmodernisme breekt vervolgens die moderne systemen weer af.
Maar wat kan er reageren op het postmodernisme? Op een stroming die zichzelf al voortdurend afbreekt door middel van ironie, zelfspot en het niet willen innemen van posities? Op de quizmaster filosoof?
Vele gelovigen bidden dagelijks dat religie de mens weer zekerheid mag gaan bieden. En voor sommigen lijkt het te werken, het zijn juist de allerstrengste stromingen binnen christendom, jodendom en islam zijn de stromingen die groeien - hoewel deze groei tot nu toe marginaal is. En kan de geest van het postmodernisme dan werkelijk weer in de fles gestopt worden? Kunnen we weer stoppen met twijfelen, puur omdat we zien dat het twijfelen zelf nergens toe leidt? Ik betwijfel het
Maar wat is er dan wel voor mogelijkheid? Is er nog toekomst voor de filosofie? Of is dit het punt waar we opgeven en verder gaan met onze levens, waar filosofie en kunst zich niet verder zullen ontwikkelen maar slechts verbreden? Is de laatste revolutie in het filosofisch denken nu voorbij?