Hu9o schreef op maandag 30 januari 2006 @ 23:00:
De kristallen moeten ergens beginnen met ontstaan, dit gebeurd meestal op ruwe plekken. Bij gebrek aan een begin punt kan de vloeistof niet bevriezen maar wordt het wel kouder dan de smelt temperatuur. Doordat je de vloeistof bewogen hebt, tijdens het uit de diepvriezer te pakken, is er wel de mogelijkheid ontstaan om te bevriezen.
Dat klopt. Er ontstaan wel zeer kleine kristallen van enkele moleculen, maar voordat die tot een grote bonk met dito interne aantrekkingskrachten kan groeien, wordt het klontje alweer uit elkaar gebeukt door botsende moleculen.
Ik denk dat het verschijnsel redelijk goed kunstmatig gecreëerd kan worden. Wat belangrijk is om te beseffen is dat er belangrijke voorwaarden gelden die op zich goed te beheersen zijn, maar in normale gevallen zeer zelden tegelijk optreden.
Voor dit experiment zijn dat :
- Gladde structuur van glas en eventuele lepel, waardoor er überhaupt vriesvertraging (?) optreedt.
- Precies de juiste temperatuur op het moment dat je het glas uit de vriezer pakt.
De temperatuur van een vriezer is ongeveer minus 18 graden Celcius. Ik stel even, geheel gegokt, dat het smeltpunt van druivensap op -3 graden Celcius ligt. Ik gok weer dat de vriesvertraging optreedt tussen -3 en -4 graden Celcius.
Tenslotte gok ik weer (Nee, ik ben op zich niet gokverslaafd hoor

), dat het afkoelen van een glas druivensap tot -18 graden zo'n drie uur duurt.
Omdat de koelsnelheid evenredig is met het temperatuurverschil tussen sap en omgeving, gaat het in het begin sneller dan aan het einde.
Ik blijf maar schatten, maar stel nu dat de tijd dat het glas tussen -3 en -4 graden is zo'n 10 minuten is. Dat betekent dat wanneer je een glas in de ijskast zet, je na een tijdspanne in de orde van grootte van een uur, slechts een tijdspanne van ongeveer tien minuten hebt om het glas te pakken.
Wanneer je het glas voor die tijd pakt, is het nog gewoon te warm, wanneer je het glas ná die tijd pakt, is het al gewoon bevroren.
Zelfs in die tien minuten geldt niet dat het hele glas zal bevriezen wanneer je het uit de vriezer pakt en schudt. In het begin van de tien minuten zal er maar genoeg energie afgestaan zijn om een gedeelte te laten bevriezen.
r0ck3t heeft het glas dus precies op het juiste moment gepakt. Enkele minuten later zou het waarschijnlijk al bevroren zijn geweest

. Dat duidt in eerste instantie op een perfecte timing die een Tweaker waardig is, maar waarschijnlijk is het gewoon pure luck, en dat mag natuurlijk ook wel als het pas één keer in de 100 keer opgetreden is
Dat het zo weinig is kan drie dingen betekenen
- Mijn schattingen van de tijdsduren wijkt ver af van de werkelijkheid
- Normaal pakt r0ck3t het glas eerder of later
- De situatie dat er geen aanhechtpunten waar kristallen op kunnen beginnen (die het effect elimineren) treedt weinig op.
Experimenteel verwacht ik dat het verzorgen van een glas waarin vriesvertraging optreedt niet zo moeilijk is. Het bepalen van het juiste tijdstip kan lastiger zijn. Een mogelijkheid lijkt me om een digitale thermometer in de druivensap (of een identiek ander sample, om verstoring van de gladheid van het glas te voorkomen), en daarmee de temperatuur te meten.
Als er eerst bepaald wordt wat het normale vriespunt is van druivensap, kan je vervolgens vlak nadat het vriespunt zou moeten optreden het glas uit de vriezer kunnen trekken en kijken of het effect inderdaad optreedt

.
* eamelink moet binnenkort maar eens naar een geschikte thermometer en een pak druivensap op zoek