Laten we eerst even duidelijk stellen wat er precies bewaard gaat worden en wat niet. We beperken ons hier tot het internetverkeer, niet tot het telefoonverkeer, toch?
Wat gaat er bewaard worden:
- Welke websites je bezoekt
- Met welke servers je contact legt
- Naar wie je e-mail verstuurt
- Van wie je e-mail ontvangt
Wat wordt er
niet bewaard:
- De inhoud van de websites die je bezoekt
- De inhoud van de e-mails die je verstuurt en ontvangt
Wat heeft dit nu in de praktijk voor gevolgen?
E-mail
De inhoud van de communicatie wordt niet gelogd. Men zou dus kunnen zien met wie je zoal e-mailt, maar niet wat je tegen elkaar zegt. Men hoopt op die manier relaties tussen personen in kaart te kunnen brengen, zodat als iemand terrorist blijkt te zijn, snel kan worden uitgezocht met wie die persoon veel contact heeft en wie dus ook potentiele terroristen zijn. Als je webmail gebruikt kan men zien dat je verbinding maakt met gmail/hotmail e.d., maar men kan dus verder niet zien wat je daar doet. Als de ontvanger van je e-mail ook webgebaseerde mail gebruikt, dan omzeil je dit dus.
MSN en aanverwante IM-programma's
Voor msn e.d. geldt eigenlijk hetzelfde als voor e-mail. De authenticatie voor het netwerk en de lijstjes met contactpersonen lopen weliswaar via de server, maar de berichten en eventueel verstuurde bestanden gaan wel degelijk peer-to-peer. Maar omdat de inhoud niet wordt gelogd kunnen alleen relaties in kaart worden gebracht. Dit zou kunnen worden omzeild door een IM-systeem te gebruiken dat ook alle berichten via de server verstuurt, zodat de provider alleen kan zien dat je verbinding hebt met de server.
[Websites]
Een website die je hebt bezocht kan na een jaar een hele andere inhoud hebben dan toen je 'm bezocht. Aangezien niet de data zelf wordt gelogd heeft het loggen van websitebezoek weinig juridische waarde. Men kan zien welke websites je bezoekt, maar niet wat je daar hebt gedaan of welke informatie je hebt bekeken. Men kan de namen zien van bestanden die je van een website downloadt, maar niet de inhoud. Je zou dit kunnen omzeilen door te surfen via een proxy in een land waar niet wordt gelogd.
[Muziek/films/ander materiaal up- en downloaden via p2p-netwerken]
Het enige dat wordt gelogd, zijn de verbindingen. Als je via BitTorrent of eMule iets downloadt, dan kan de provider hooguit loggen dat je een verbinding legt naar een tracker of server, en dat je vervolgens allerlei verbindingen legt naar allerlei computers op het internet. Wederom wordt de inhoud van de verstuurde/ontvangen data niet gelogd, dus is er geen bewijs dat je bepaalde bestanden (die al dan niet onder het auteursrecht vallen) hebt binnegehaald of verspreid.
Al met al lijkt deze hele bewaarplicht een sof, het enige dat er concreet mee kan worden gedaan is traceren wie met wie contact heeft, en dan ook nog alleen van personen die geen moeite doen om het te omzeilen. Daarentegen moet je inderdaad vrezen voor de mogelijkheid dat straks allerlei mensen in allerlei organisaties (politie, justitie, internetproviders) kunnen inzien welke websites jij bezoekt. Het heeft weliswaar geen juridische waarde, maar het blijft een onprettig idee dat de wijkagent (die misschien wel je buurman is) kan zien welke websites jij bezocht hebt de afgelopen 2 jaar. Op basis van zijn professionaliteit zou hij dat niet mogen doen (althans, zolang je geen verdachte bent) maar we weten inmiddels dat in elke organisatie corrupte mensen zitten, dus dit gaat geheid gebeuren. Eigenlijk zouden alle queries op de gelogde data ook weer gelogd moeten worden, zodat een onafhankelijke organisatie periodiek kan beoordelen of de data gebruikt wordt waarvoor het bedoeld is.
Het lijkt er dus op dat de bewaarplicht in de huidige vorm wel misbruikt kan worden, maar dat er weinig echte criminelen door zullen worden gepakt. Ik vermoed zelf dat dit een opstapje is naar volledig loggen van alle verkeer. Over 3 jaar weet men niet beter dat je 'internetverkeer' gelogd wordt, dus dan is het stapje naar het opslaan van alle dataverkeer nog maar heel klein. Dan wordt het tijd om versleuteling te gebruiken.
Daarbij verbaas ik me er eigenlijk over hoe laconiek mensen in mijn omgeving over deze bewaarplicht denkt. Als de postbode kopieen zou maken van elke afzender en geadresseerde van elke brief (en wellicht later ook van de inhoud van de brief), zou men zich dan wel zorgen gaan maken? Zijn mensen gewoon niet geinteresseerd in vrijheid en discretie? Of zijn we er zo aan gewend dat we het niet meer waarderen?
Niet dat ik wat te verbergen heb, daar gaat het helemaal niet om, maar ik vind het gewoon een onprettig idee dat anderen kunnen zien wat ik uitspook. Als je niks te verbergen hebt, is er ook geen reden om te gaan zoeken, toch? Je laat toch ook niet Jan en Alleman in je huiskamer, schoudertas, jaszakken of mobieltje kijken, ook al heb je niks te verbergen? Wat gebeurt er straks met personen die wel moeite gaan doen om de bewaarplicht te omzeilen? Zijn die automatisch verdachte?