Long read. Bronnen onderaan.
Reuze interessant die discussie over al die G's, maar veel relevanter is de vraag wat het kabinet nu probeert te bereiken. Dat is namelijk nog steeds onduidelijk en de keuze voor een middel zoals 2G of 3G hangt daar uiteraard sterk mee samen.
Maarten Hijink van de SP fractie stelde eindelijk een vraag die kwantitatief op de Rt inging, omdat het OMT advies en de Kamerbrief van de minister lijkt te suggereren dat de komende drie weken niet meer dan een daling van de Rt van 1,2 naar 1 gaat brengen.
Bij herhaling noemt het OMT en ook de minister dat ze nog 4000-5000 IC opnames denken te verwachten. Of dat klopt is maar de vraag, want eerder lag die schatting lager en naar nu blijkt hangt de hogere schatting o.a. samen met herinfecties en afnemende vaccineffectiviteit tegen ziekenhuisopname (zie OMT advies p. 5 bovenaan). Maar het kan ook nog hoger worden (p. 4 onderaan).
Een mogelijke strategie van het kabinet kan zijn (maar zou absoluut niet mijn keuze zijn voor de helderheid) dat ze de IC met opzet hebben laten volstromen (dat verklaart het rare wachten de afgelopen weken) en bij een R rond de 1 willen afwachten of de 3000 opnames plaatsvinden. Bij een bedbezetting van 300 en een ligduur van 14-17 dagen duurt dat 140-170 dagen (dus 4-5 maanden) bij R=1.
Of Hijink dat ook vermoed weet ik niet, maar terecht merkte hij vanmiddag op dat R=1 de zorg natuurlijk niks helpt, want de besmettingen blijven dan dagelijks heel hoog en daarmee ook de opnames. Daarbij komt dat ik persoonlijk altijd had begrepen dat de IC niet meer dan een bezetting van 100 aankon om andere zorg niet verder uit te hoeven stellen.
Om te duiden waarom ik vermoed dat het kabinet deze strategie zou kunnen volgen heb ik met wat tijdsinvestering een transcript gemaakt van de vraag en het antwoord (let op: er kunnen typefouten in staan, officiële transcript volgt later via de overheid). Eerst de vraag van Hijink:
HIJINK
Dank voorzitter. Ik heb een vraag over het pakket maatregelen dat we nu hebben, en wat het kabinet heeft ingesteld voor drie weken. D'r is heel veel, nou ja, twijfel over of die drie weken ook daadwerkelijk drie weken gaat blijven. En als je kijkt naar het R getal die nu dan 1,2 is, die in het advies van het OMT maar ook in de kabinetsbrief richting de 1 of net onder de 1 komt, dan gaat het héél lang duren voordat je het aantal halveringen hebt gehad om op een niveau te komen waarop je kunt zeggen: 'nou dat kan de zorg weer aan'. Dat ga je zeker met drie weken niet redden, en daar ben je met zes weken waarschijnlijk ook niet. Dus ik zou aan de heer Van Dissel willen vragen, hoe realistisch is het nou dat we aan die drie weken genoeg gaan hebben of zouden we niet gewoon moeten vaststellen dat als je serieus een paar keer wil halveren in het aantal besmettingen en daarmee het aantal opnames, dat je dan over een veel langere periode spreekt.
Lijkt me helder. Met een R rond de 1 gaat het bij de huidige aantallen nog heel lang duren om weer een normale situatie in de zorg te krijgen.
Het antwoord was wat cryptisch (ik heb bold aangezet):
VAN DISSEL
Ja, dit is een ingewikkelde vraag waarin ik niet helemaal weet wat mijn bijdrage kan zijn en dat meen ik serieus. Kijk het OMT heeft gezegd, eigenlijk zou je nu wat algemene maatregelen zoals de 1.5 meter weer terug willen, maar wij kregen daarbij ook door dat dat tijd kost om dat te regelen bij wet. En dat is verder natuurlijk helemaal aan u. Dus wij hebben ook vooral gekozen voor een korte periode van harder drukken, om uiteindelijk de combinatie van maatregelen waarmee je het voor langere tijd wil volhouden mogelijk te maken. De getallen zijn en waren zeker toen wij dat beoordeelden natuurlijk nog niet zo dat er een acute noodsituatie is. Wij voorzien alleen dat zorg weer moet afbouwen, dat de IC overbelast wordt en vandaar dat we die combinatie hebben gekozen. Dus voor de duidelijkheid, het OMT hoopt, maar kan helaas nu nog niet verder onderbouwen dat die drie weken ook bij drie weken blijft.
En dat je daarna door middel van een combinatie, maar dat zal ook afhangen van de opvolging hè, zoals u natuurlijk ook weet, van de basismaatregelen - want naar ons idee zouden die eigenlijk voldoende zijn om het te controleren - als we dat nou maar omarmen en ook gaan doen dan verwachten wij dat dat die periode niet gaat overstijgen.
Bijzonder. Ten eerste lijkt mij dit bij uitstek een vraag die Van Dissel kan beantwoorden. Waarom die ontwijkende eerste zin waarin hij zich afvraagt wat zijn bijdrage kan zijn?
Ten tweede: de getallen zijn al tijden heel hoog en oplopend en er was al een situatie waar de zorg aangaf ernstig onder druk te staan. Wist het OMT dat niet? Op 11 november lag de IC bezetting al boven de 300. Maar het wordt nog vreemder, want ze 'voorzien' blijkens het antwoord dat de zorg moet afschalen en de IC overbelast wordt, maar dat is toch al aan de hand?
Dan eindelijk het antwoord zou je zeggen, maar nee. Het OMT kan niet onderbouwen dat er in de komende drie weken een daling optreedt? Bij R=1 lijkt mij dat er geen daling optreedt. Dat weet het OMT toch ook?
De laatste zin in de twee alinea is helemaal raadselachtig. Want suggereert hij daar dan weer dat er met 3 weken bij R=1 een gigantische daling optreedt als we ons maar aan de basismaatregelen houden?
Geen bevredigend antwoord en dat vond Hijink geloof ik ook. Die deed nog een poging:
HIJINK
Maar dat wordt cijfermatig toch helemaal niet onderbouwd eigenlijk, als de R heel dicht onder de 1 komt te zitten, dan heb je het toch helemaal niet over een verregaande daling van het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames?
Lijkt mij ook. Het zal dan stabiliseren. Het antwoord (ik heb bold aangezet):
VAN DISSEL
Nee, maar dan heb je het om een stabilisatie en uiteindelijk wil je het op z'n minst stabiliseren en zoveel mogelijk uitsmeren. En het aantal van 300 IC bedden hebben wij natuurlijk van begrepen dat dat langere tijd volgehouden kan worden. De belangrijkste reden om die 'circuit breaker' te adviseren, is omdat wij in de modellering zien dat het ene model sowieso al behoorlijk hoog zit en dan kom je echt in de aantallen die de zorg niet aan kan of weer echt met piepen en kraken zou moeten doen. Terwijl het andere model naar ons idee te gunstig is en eigenlijk zo'n stabilisering laat zien maar met een behoorlijke onzekerheid waardoor we als OMT toch zeggen ja we kunnen ook niet garanderen dat u op die mediaan blijft, dus als u daar de zekerheid in kiest, dan moet je nu wat doen om te zorgen dat je inderdaad lager komt. Dat verwachten we met die drie weken duidelijk te gaan zien.
Daar staat het dus. Stabilisatie en uitsmeren. Dat is precies wat ik beschreef als mogelijke strategie. Maar dan gebeurt er iets opvallends. Waar haalt Van Dissel die 300 IC bedden vandaan? Die noemde Hijink toch helemaal niet? En voor zover ik weet kwam dat ook niet in de presentatie terug, maar wellicht wel.
Kuipers gaf eerder aan dat de zorg max. 4000 besmettingen aan zou kunnen en daar zijn we ruim overheen. Dus waar komt nu ineens vandaan dat een bedbezetting van 300 langere tijd vol te houden zou zijn?
Dan komt er een verhaal over twee modellen die ongunstig en gunstig zouden uitpakken. Wat moet de Kamer daar toch mee?
Om dan weer af te sluiten met de opmerking dat er de komende drie weken wel een daling zal optreden, waar het antwoord begon met stabilisatie wat je ook bij R=1 verwacht.
Heeft iemand een andere duiding van deze antwoorden? Ik wordt er niet veel wijzer van, anders dan dat het past bij een mogelijke strategie van 300 IC bezetting en uitzitten bij R=1.
Wordt in ieder geval vervolgd in het debat vermoed ik.
129e OMT advies
https://www.rijksoverheid.../11/advies-vws-na-omt-129
Kamerbrief (p. 6 onderaan):
https://www.rijksoverheid.../11/advies-vws-na-omt-129
Technische briefing (tijdcode 15:35 uur):
https://debatdirect.tweedekamer.nl/Onder voorbehoud van (type)fouten. Handelen naar mijn reactie is voor eigen rekening en risico. Win zo nodig zelf (betaald) advies in bij een expert.