Gwaihir schreef op woensdag 19 april 2023 @ 09:37:
[...]
Ja, zeker. Een flink deel van de installaties met verticale bron van pakweg 10 jaar en ouder heeft hiermee te kampen. Die bronnen zijn jaar op jaar kouder geworden, totdat ze ver onder de normale grondtemperaturen een (jaar)evenwicht hebben bereikt. Klaarblijkelijk is de doorsnee warmtegeleiding van de grond in het verleden flink overschat..
Blijkt dat er inderdaad niet zo heel erg veel bekend is over de bodem onder je voeten. Althans, wat er in een straal van een meter of 100 van je beoogde boorplek zit is een beetje een gok en op welke diepte ook.
Hierover gesproken met een sonderings-man en grondboring-voorman die aan het werk waren in de buurt. Beide bijna pensioengerechtigd en daardoor veel praktische kennis over de grond in de buurt.
De sonderingsman zou voor fundering sonderen. Normaal gesproken zou hij gestopt zijn na 20m diepte aangezien de dragende laag op 12m zat. Hij verwachte deze tussen de pakweg 10 en 20m. Vanwege ons gesprek heeft hij tot ca. 50m gesondeerd en kon duidelijk aanwijzen waar het groffe watervoerende zand onderbroken werd door fijnere zandlagen (variërend van 0,5 tot 1,5m).
Beide mannen hadden grofweg dezelfde conclusies:
- De buurt ligt op een 'rug' van grof zand.
- Daarop liggen hoopjes zand (waarschijnlijk oude duinen) met daartussen dalen gevuld met (ziltige) klei of veen al dan niet vermengd met fijn zand. Het verschil tussen de toppen en dalen zijn vaak 10m, regelmatig 20m en af en toe bijna 30m.
- Daaroverheen een laag variërend tussen fijn zand, zand-klei en ingeklonken veen.
Dit betekent dat:
- de eerste 30m een 'gok' is. Heb je pech dan is dat vrij droge mix van (gedeeltelijk) ingeklonken veen en klei. Heb je mazzel dan is het al vanaf 10m grof watervoerend (niet nat, maar stromend) zand.
- Na die 30m is het allemaal grof watervoerend zand met een paar fijner zand lagen.
De boorder had de eerste boring in de buurt gedaan (2007?). Die is 300m en zou voor 5kW zijn (16W/m). Die bleken op een top te zitten van grof watervoerend zand. Die bron zal dus eerder in de buurt van de 15kW komen. Die zitten er goed bij qua vermogen.
Nu worden de meeste boringen alhier uitgevoerd met de aanname van circa 33W/m en dat is wat tricky vonden beide heren.
Als voorbeeld een bron in de funderingspalen; ook in de buurt:
18 stuks op bijna 20m diepte. Dat is volgens de mannen vrijwel zeker een oud dal geweest, waarbij de kans groot is dat dit gevuld is met oud (gedeeltelijk) ingeklonken veen met ziltig klei/zand mengsel. Nat zal het zijn, maar zeker niet stromend. Rekenen met meer dan 20W/m leek hen niet verstandig. Toch is deze gedimensioneerd op 33W/m.
Van beide locaties heb ik de gebouweigenaren gesproken. De eerste is opgehouden met de brontemperatuur bijhouden, omdat er toch geen noemenswaardig verschil optrad c.q. geen meer jaren trend te zien was.
De tweede heb ik afgelopen jaar gesproken en dat gebouw had in februari 2021 wat moeite met de koude. De eigenaar ging na ons gesprek overwegen de bron goed te gaan monitoren. Of een gasketel ernaast ophangen.
Moraal van het verhaal:
- Reken conservatief; dan kan het enkel meevallen. En die extra meters zijn relatief goedkoop.
- Zorg ervoor dat de boorder 'ruimte' heeft. Dan kan de diepte aangepast worden n.a.v. wat er uit het spoelgat naar boven komt.
- Wordt er een methode gebruikt, waarbij er geen grondmateriaal naar boven komt (palen of gedrukte wisselaar) kijk dan of een sondering vooraf kan en zin heeft.